FC Utrecht doet een gooi naar de derde plek

Hooggespannen waren de verwachtingen aan het begin van dit seizoen toen FC Utrecht haar Europese avontuur begon. Na een goede zomer met interessante aankopen en het aanstellen van een nieuwe (top)trainer, begon de club vol ambities aan het nieuwe seizoen.
Want to read this article in English?
De kwalificatierondes van de Europa League vormden de eerste horde die genomen moest worden. Helaas beleefde de club een valse start met de uitschakeling door Zrinjski Mostar uit Bosnië en Herzegovina.
Het vizier kon al gauw gericht worden op de Eredivisie. Zeven punten uit vijf wedstrijden is misschien niet de beste start die men zich kon wensen, maar op basis van de onderliggende xG-cijfers had de ploeg recht op meer gehad.
Kan FC Utrecht een stap zetten en de gewenste strijd om plek 3 met AZ, Vitesse en Feyenoord aangaan?

Prestaties FC Utrecht vorig seizoen

Laten we beginnen met een terugblik op vorig seizoen. Hoe deed FC Utrecht het op verschillende relevante metrics?

Veel van de Key Prestatie Indicatoren in het seizoen 2018/2019 bevonden zich rondom de 6de of 7de plek. Op aanvallend gebied vielen sommige indicatoren tegen: ze waren slechts 10de qua aantal schoten op doel (4,7 per wedstrijd) en een xG per schot van 0,099 was erg middelmatig, gezien het feit dat er 9 ploegen waren die dit beter deden.
Verdedigend waren de cijfers beter, wat kenmerkend is voor het zakelijke voetbal onder Dick Advocaat. Ze zorgden ervoor dat slechts 69% van de passes van de tegenstander op de eigen helft slaagde.
Ze hadden het hoogste slagingspercentage bij tackles van de Eredivisie (66%) en wonnen 57% van hun kopduels. Op al deze statistieken was FC Utrecht 5de van de Eredivisie.
Een opvallende statistiek is echter het aantal onderscheppingen, geblokte passes en uitverdedigende acties. Deze waren het laagste van alle teams in Eredivisie (34 per wedstrijd) en zijn enigszins in lijn met de afwachtende verdedigende stijl: 12,3 passes per defensive action was de op twee na laagste van alle teams.
Uiteindelijk was deze manier van verdedigen succesvol, aangezien het resulteerde in slechts 4,3 schoten op doel tegen en 1,26 xG tegen per wedstrijd (5de in de Eredivisie).

Selectie grotendeels intact gebleven

FC Utrecht beschikte vorig seizoen al over een goede selectie. Spelers als Klaiber (5 assists), Gustafson (11 goals, waarvan 8 penalty’s), Willem Janssen (76% geslaagde tackles) en Kerk (3,1 geslaagde dribbels per 90 minuten) zaten qua statistische prestaties bij de 10 á 20 beste spelers op hun positie.
Van de spelers met meer dan 1000 gespeelde minuten, zijn Gavory, Letschert en Bazoer definitief vertrokken en is Bergström verhuurd. Gavory en Letschert waren met respectievelijk 3097 en 2632 gespeelde minuten echt vaste waardes, terwijl Bazoer en Bergstrom beide net iets meer dan 1000 minuten speelden.
Het gemis van Letschert en Bergström zal te voelen zijn. Beide spelers zaten net als Janssen bij de 20 beste verdedigers van de Eredivisie, waarbij vooral opviel dat ze beide bij de moeilijkst te passeren spelers van het afgelopen seizoen zaten: minder dan 30% van de dribbles slaagde tegen ze.
Gavory was de back met het hoogste aantal geslaagde voorzetten vorig seizoen (2,2 per 90 minuten), wat hem 6 assists opleverde. Hij is inmiddels vertrokken naar Standard Luik, maar met Guwara had men al een vervanger in huis.
Om de overige vertrokken spelers, en Dick Advocaat, te vervangen, heeft FC Utrecht zich flink geroerd afgelopen zomer.

Van de Brom en Maher: twee topaankopen

Aan het eind van vorig seizoen kondigde FC Utrecht de eerste twee grote aanwinsten aan. John van de Brom, succescoach van AZ, werd aangesteld als nieuwe trainer. Jarenlang speelde hij met AZ zeer attractief voetbal, leek soms de top te kunnen gaan bestormen, maar moest het in de topwedstrijden tegen Ajax, PSV en Feyenoord steeds afleggen.
In eerste instantie zou je zeggen dat een stap naar FC Utrecht voor Van de Brom een stapje terug is. Tegelijkertijd durft hij ook de uitdaging aan te gaan om FC Utrecht naar een hoger niveau te tillen.
Samen met de trainer komt Adam Maher over van AZ. Maher heeft misschien niet meer de naam van supertalent die hij voorheen had, maar met zijn prestaties is helemaal niets mis.

Op basis van bovenstaande grafiek kunnen we niet anders concluderen dan dat FC Utrecht één van de beste middenvelders van het afgelopen Eredivisie-seizoen heeft aangetrokken.
Wanneer je alle middenvelders met minimaal 1000 speelminuten in de Eredivisie met elkaar vergelijkt op de hierboven getoonde relevante statistieken voor een middenvelder, zien we dat alleen Frenkie de Jong en Daley Blind het beter doen dan Maher.
Hij blinkt vooral uit in het naar voren brengen van de bal: zijn 10,1 progressive passes per 90 minuten zijn de meeste van alle middenvelders. Progressive passes zijn succesvolle passes die beginnen buiten de final third van Utrecht en eindigen binnen de final third.
Omdat hij zich vooral focust op het naar voren brengen van de bal, is hij minder betrokken bij acties die verderop in het veld plaatsvinden. Desondanks zijn zijn Shots assisted (1,8) en Deep completions (8,2) ruim bovengemiddeld.
Zijn xG cijfers laten een vergelijkbaar beeld zien: hij heeft slechts een gemiddeld aantal xG + xGA per 90 minuten, maar is wel vaak betrokken bij aanvallen waar uiteindelijk een goede kans uit ontstaat (0,65 xG buildup).
Verdedigend draagt hij zijn steentje ook meer dan bij met 8,8 succesvolle defensive actions (tackles of kopduels, gecorrigeerd voor balbezit) per 90 minuten.

Met Dalmau haalt FC Utrecht een topspits in huis

Naast Maher haalde Utrecht ook Dalmau. De spits van Heracles Almelo viel ons vorig seizoen al op door zijn goede prestaties. Waar Feyenoord de slag miste en nu nog op zoek is naar een goed alternatief voor Jørgensen, wist FC Utrecht wel toe te slaan.


Ze beschouwden Dalmau als een upgrade ten opzichte Dessers, die de omgekeerde weg naar Almelo bewandelde. Dessers heeft het eigenlijk niet zo slecht gedaan, maar in de beperkte minuten die hij kreeg, slaagde hij er niet in om zijn goede xG cijfers om te zetten in doelpunten. Is dat pech of gebrek aan kwaliteit?
Op basis van bovenstaande grafieken zou je kunnen concluderen dat FC Utrecht met Dalmau een betere versie van Dessers binnenhaalt.
Het doet in ieder geval iets aan het middelmatige xG per schot van vorig seizoen. Dalmau was met 0,249 xG per schot namelijk de beste van alle aanvallers in de Eredivisie vorig seizoen. Samen met zijn niet al te hoge aantal schoten op doel per 90 minuten (2,7) laat dit zien dat hij in staat is om zijn schoten goed uit te kiezen.
Daarnaast weten we op basis van vorig seizoen dat hij voor doelpunten zorgt, zij het door ze zelf te maken of door ze aan te geven. In 31 wedstrijden bij Heracles scoorde hij 19 keer en gaf hij 5 assists. Dat komt neer op 0,75 goals of assists per 90 gespeelde minuten.
Dit is in lijn met zijn 0,72 xG + xGA per 90 gespeelde minuten, wat doet vermoeden dat zijn prestaties niet boven verwachting hoog zijn, maar dat er daadwerkelijk kwaliteit in hem schuilt.
Op basis van deze cijfers is Dalmau voor FC Utrecht echt een aanwinst.
Hun speler met het hoogste xG + xGA per 90 minuten vorig seizoen was Dessers met 0,65. Na hem kwamen spelers als Bahebeck (0,49), Venema (0,48), Kramer (0,47), Kerk (0,46) en Tannane (0,43), allen met statistieken die aanzienlijk lager zijn dan die van Dalmau.
Aan het begin van het huidige seizoen was Dalmau nog niet fit, maar in zijn eerste twee wedstrijden liet hij meteen zien waarvoor hij gehaald is: hij scoorde in beide wedstrijden en loopt zodoende nog ‘1 op 1’.
Daarbij lijkt hij zijn kwaliteit om zijn schoten goed uit te kiezen te bevestigen met een xG per schot van 0,28 (zie het tabblad xG per speler in ons Data Dashboard). Daarbij dient wel de kanttekening te worden geplaatst dat hij slechts iets meer dan 100 minuten heeft gespeeld, waarin hij nog maar 6 keer heeft geschoten.

Hoogma als versterking achterin

Achterin was de club al zeer solide vorig seizoen en met het aantrekken van Justin Hoogma probeert men om dat niveau vast te houden of liever nog op te krikken. Op basis van zijn data kunnen we concluderen dat hij een prima verdediger is, maar het is niet meteen duidelijk of hij FC Utrecht naar een hoger niveau tilt.
Het is in ieder geval goed om te zien dat Hoogma weinig fouten en overtredingen maakt. Hij slaagt bovengemiddeld vaak in zijn tackles (70%) en kopduels (64%), terwijl hij deze acties niet vaak onderneemt of hoeft aan te gaan.
Zijn passieve stijl van verdedigen blijkt ook uit zijn lage aantal onderscheppingen, geblokte passes en uitverdedigende acties (3,8 per 90 minuten), wat goed past bij de verdedigende stijl van FC Utrecht vorig seizoen.
Opbouwend is hij geen uitblinker, maar met Maher en de andere middenvelders in de ploeg, zal hij ook niet vaak hoeven opbouwen.

Kan FC Utrecht strijden om de derde plek?

FC Utrecht heeft een goede zomer achter de rug en is in de competitie goed op weg. Dat laatste is nog niet helemaal te zien in hun resultaten, maar als dat zo doorgaat komen de punten vanzelf en lijkt de derde plek een realistisch doel.
Vooral aanvallend is de ploeg goed bezig: alleen Ajax heeft tot nu toe meer xG weten te produceren (14,11 vs. 10,37). Het aantrekken van opbouwend en aanvallend sterke spelers als Maher en Dalmau lijkt nu al vruchten af te werpen. Daarnaast draagt de ontwikkeling van een speler als Kerk ook bij aan de goede prestaties.
Willem Janssen en Klaiber zijn goede verdedigers die vorig seizoen al deel uitmaakten van de solide verdediging en met Hoogma lijken ze in ieder geval een speler gehaald te hebben die goed past in het systeem.
Het is te hopen dat hij het net zo goed doet als Letschert en dat FC Utrecht geen spijt krijgt van het verhuren van Bergström.