Jaar na jaar spreekt FC Utrecht uit om de top drie te bestormen. Dit jaar was ik er zelfs van overtuigd dat ze mee konden strijden om de derde plek; eind augustus schreef ik dat de selectie in balans was, veel plekken dubbel bezet waren en dat de concurrentie zwak was. Toch staat de plaatselijke FC momenteel zesde op de ranglijst en twaalf punten verwijderd van de nummer drie. Waarom lukt het dit seizoen weer niet? Zijn de verwachtingen gewoon te hoog?
Waar laat FC Utrecht punten liggen?
FC Utrecht heeft dit seizoen totaal 35 punten laten liggen van de mogelijke 75. Wat opvalt is dat ze het vaak lastig hebben met uitwedstrijden. In dertien uitwedstrijden heeft Utrecht namelijk maar vijftien punten gehaald. In de twaalf gespeelde wedstrijden in de Galgenwaard behaalde de club 25 punten. En dan hebben ze het met name moeilijk in uitwedstrijden tegen teams in de middenmoot van de Eredivisie: Cambuur, Twente, Groningen en Heracles hebben allemaal punten van Utrecht gestolen.
Interessant is om te zien dat Utrecht het redelijk doet tegen de traditionele top drie. Zo hebben ze als een van de drie teams Ajax dit jaar in de competitie weten te verslaan. En ook Feyenoord moest er in de Galgenwaard aan geloven. Daar lijkt het probleem niet te zitten.
Als FC Utrecht echt wil meedoen in de strijd met Feyenoord en AZ om de derde plek, dan moeten ze toch echt meer punten halen op bezoek bij de middenmoot. Waar gaat het dan mis in deze wedstrijden?
Doelpunten maken
Dit seizoen heeft Utrecht na 25 wedstrijden 43 doelpunten gemaakt. Dat is gemiddeld 1,72 doelpunt per wedstrijd. Dat is zeker niet slecht. Met dit gemiddelde staan ze vijfde in de Eredivisie: onder Ajax, PSV, Feyenoord en AZ.
De expected goals van FC Utrecht liggen nog hoger, namelijk op 48,4. Dat zijn gemiddeld 1,93 doelpunten per wedstrijd. Daarmee presteren ze zelfs als vierde beste van de Eredivisie, boven AZ.
De doelpuntenmakers van Utrecht zouden dus wat effectiever met de kansen om kunnen gaan. En dat is ook coach René Hake opgevallen. Het hele seizoen is hij al op zoek naar zijn ideale nummer 9. Adrián Dalmau, Anastasios Douvikas, Sander van der Streek en Henk Veerman hebben allemaal op die positie gestaan.
Dalmau leek aan het begin van het seizoen de eerste spits. Echter, na twee doelpuntloze wedstrijden in de basis kreeg Douvikas de voorkeur. Dalmau raakte op een zijspoor en moest het doen met enkele invalbeurten. In de winterstop is hij vertrokken naar Sparta waar hij inmiddels vier wedstrijden gespeeld heeft.
Douvikas speelde Dalmau uit de basis, maar werd zelf ook niet onomstreden. Hij is wel de spits met de meeste wedstrijden voor Utrecht, vergeleken met zijn collega’s.
Wat opvalt aan zijn shotmap is dat hij inderdaad onderpresteert op het aantal verwachte doelpunten. Hij heeft drie doelpunten minder gemaakt dan je van hem zou verwachten.
Vergeleken met andere Eredivisie-spitsen krijgt Douvikas heel veel kleine kansen. Dus hij schiet heel vaak opportunistisch richting het doel, ondanks dat de kans op een doelpunt laag is. Een oorzaak hiervan kan zijn dat hij weinig vertrouwen en daardoor weinig geduld heeft. Zodra hij een mogelijkheid ziet wil hij direct proberen te scoren, ook al zou de mogelijkheid groter kunnen zijn als hij de bal bijvoorbeeld aflegt, of beter vrijmaakt.
Precies zo’n situatie ontstond tegen Heracles. In de omschakeling kreeg hij de bal op de rand van de zestien. Zonder dat hij de bal goed onder controle had waagde hij een poging op doel. De bal vloog huizenhoog over, terwijl hij beter de bal had kunnen meegeven aan de diepgaande Van der Maarel om zo een gevaarlijke situatie te creëren voor het doel.
Met het vertrek van Dalmau in de winterstop werd Henk Veerman overgenomen van Heerenveen. Hij leek de nieuwe eerste spits van FC Utrecht en speelde tot nu vijf wedstrijden waarvan vier in de basis. Hake experimenteerde tevergeefs met een tweespitsensysteem tegen Heracles. Helaas lijkt voor Veerman het seizoen voorbij: hij ligt er enkele maanden uit met een enkelblessure.
Veerman is een ander type spits dan Douvikas. Met zijn grote lichaam (achttien centimeter langer dan Douvikas) kan hij meer als een aanspeelpunt fungeren in het strafschopgebied. De cijfers van hem bij Utrecht zeggen nog weinig gezien de weinig gespeelde wedstrijden, maar deze lijken tot nu toe vergelijkbaar met zijn cijfers bij Heerenveen.
Dat Utrecht geen spits heeft die er twintig in een seizoen inschiet hoeft geen probleem te zijn. Ze hebben namelijk ook veel scorende middenvelders zoals Bart Ramselaar en Sander van de Streek. Dit seizoen is Van de Streek nog niet op dreef, mede door blessureleed. Ramselaar heeft al wel zeven doelpunten gemaakt en ook buitenspeler Moussa Sylla weet regelmatig het net te vinden; in dertien wedstrijden waarin hij startte heeft hij zes doelpunten gemaakt.
FC Utrecht presteert dus al prima als het gaat om het maken van doelpunten. Als ze een aantal wedstrijden op rij met een vaste voorhoede spelen, zullen ze meer op elkaar ingespeeld raken en zo nog meer doelpunten gaan maken. Het grote probleem lijkt niet hier te liggen. Komt het dan door de tegendoelpunten dat het niet gaat zoals gewenst?
Doelpunten voorkomen
Hake kraakt zijn hersens niet alleen over de spitspositie. Ook de plek onder de lat is twee jaar lang al een onuitgemaakte zaak. Onder de lat hebben onder andere Maarten Paes, Thijmen Nijhuis, Eric Oelschlägel en nu Fabian de Keijzer gestaan. Dat geeft aan dat Hake niet tevreden is met de prestaties onder de lat.
De expected goal statistieken laten zien dat de keepers van Utrecht naar behoren presteren. Zo heeft Utrecht dit seizoen 32 doelpunten geïncasseerd uit 31,4 verwachte tegendoelpunten (xG). Nagenoeg gelijk dus.
De xGOT statistieken laten zien dat Paes toch meer doelpunten tegen kreeg dan je zou verwachten. Deze statistiek neemt alleen de schoten mee die op doel komen. En meet vervolgens de kans dat het schot erin gaat puur kijkend naar de locatie in het doel en de locatie van de keeper.
Fabian de Keijzer heeft nog niet heel veel wedstrijden gespeeld namens FC Utrecht. Hij lijkt op eerste oog niet direct significant beter te presteren dan Paes. Afgaande van deze shotmap lijkt hij ook niet één zwakke plek te hebben die hij moet verbeteren. Wat wel opvalt is dat het veel grote bolletjes zijn en dat betekent dat er goed wordt afgemaakt door de tegenstanders.
Utrecht geeft dan ook veel kansen weg om goed af te maken. Als je het aantal tegendoelpunten vergelijkt met andere teams in de Eredivisie dan presteren ze op hetzelfde niveau als Twente, Groningen, Heracles en zelfs degradatiekandidaat Sparta komt in de buurt.
Wat opvalt bij de tegendoelpunten van FC Utrecht is dat een aantal oorzaken afgewisseld terugkomen: verdedigers die uit positie worden getrokken, slap ingrijpen en niet meelopen van middenvelders.
De twee controleurs op het middenveld zijn het hele seizoen nagenoeg gelijk: Quinten Timber en Adam Maher. Wat opvalt is dat Timber aanvallend hoger speelt dan Maher en hierdoor in een omschakeling vaak te laat terug is om een bal te onderscheppen, terwijl daar voornamelijk zijn kwaliteit ligt.
Daarnaast hebben zowel hij als Maher erg veel moeite met lopende middenvelders. In de onderstaande situatie (figuur 8) zie je dat Timber en Maher ver uit elkaar staan om zo een enorme ruimte te laten voor Orestis Kiomourtzoglou. Timber trekt namelijk naar links om de uitgezakte Sierhuis op te vangen.
Het spel ontwikkelt zich verder, Sierhuis sprint richting het doel en ziet zijn kans schoon. Timber laat hem uit zijn rug weglopen en doordat Kiomourtzoglou ook vrij de zestien in kon lopen, geniet Sierhuis volledige vrijheid. De kans maakt hij net niet af door een goede redding van De Keijzer.
De afstemming in de verdediging moet beter. Of één van de centrale verdedigers moet doordekken op Sierhuis volgens het principe van mandekking. Of Utrecht speelt volgens zonedekking. Dan moet Timber zich bewuster zijn van zijn positie op het veld. En als hij een gat creëert zoals in figuur 8, dit dicht lopen door zijn directe tegenstander in de gaten te houden.
Conclusie
Het lukt FC Utrecht niet om bovenin de Eredivisie mee te draaien ondanks de hoge verwachtingen aan het begin van het seizoen.
De spitspositie is omstreden en FC Utrecht presteert op het gebied van doelpunten maken ook iets minder goed dan verwacht. Toch maken ze, vergeleken met andere Eredivisieteams, genoeg doelpunten om om de vierde plek mee te kunnen doen. Met een vaste aanvalscombinatie en meer vertrouwen lijken er alleen maar meer doelpunten in te zitten.
Achterin zijn meer problemen. De keepers bij Utrecht zijn al jarenlang een punt van discussie en ook dit jaar presteren beide keepers iets minder dan gemiddeld. Wat daarbij opvalt is dat de keepers vaak goede schoten tegen krijgen.
Dat heeft verschillende oorzaken. Zo lijkt de afstemming achterin niet helemaal te kloppen. Er zijn bijna wekelijks personele wijzigingen in de basiself en daarnaast is de afstemming onderling ook niet helemaal goed. Zo heeft Utrecht veel moeite met lopende middenvelders. Ook in de duelkracht schort het vaak.
De verwachting om voor plek drie te strijden lijkt simpelweg te hoog. Het gat naar de nummer 3 is niet alleen in punten groot. Ook maken ze minder doelpunten en krijgen ze een stuk meer tegen. FC Utrecht kan beter de verwachtingen bijstellen en de komende jaren structureel in de top vijf te eindigen. Dat is al uitdaging genoeg; in de afgelopen vijf jaar is dat pas twee keer gebeurd.
Nog geen reacties
Geef je mening Cancel