"Een goed begin is het halve werk"

‘Een goed begin is het halve werk’: het betekent dat je al goed op weg bent wanneer je goede resultaten behaalt in het begin. In de Eredivisie is dat, na 5 speelrondes in 2013/2014, niet anders. Tussen de Linies zocht daarom uit wat de best beginnende teams sinds de millenniumwisseling zijn. Om dit seizoen nog mee te kunnen nemen, is gekozen om alleen te kijken naar de eerste vijf duels.

PSV beste starter sinds 2000/2001

PSV mag zich de beste starter van de Eredivisie noemen. In de 70 wedstrijden die de zaterdag 100 jaar geworden Eindhovenaren speelden pakten ze maar liefst 159 punten, een gemiddelde van 11,36 punten per seizoenstart. Dit gemiddelde is berekend over het aantal deelnames in de Eredivisie. Ajax blijft echter niet ver achter en met 151 punten uit een evengroot aantal duels als PSV doet de regerend landskampioen het uitstekend. De top 5 wordt, zoals verwacht, gecompleteerd door Feyenoord, AZ en FC Twente. Gemiddeld werden er door 27 verschillende teams 1746 punten gepakt in 252 seizoenen aan Eredivisie-ervaring, een gemiddeld aantal van 6,93 punten per team per seizoenstart.
Net zoals in het totaal aantal punten, leidt PSV ook in de lijst met het gemiddelde de dans. De huidige nummer twee van de Eredivisie heeft een ongekend gemiddelde van 11,36 punten per start, meer dan een half punt meer dan nummer twee Ajax. Verrassend in de lijst is de positie van RKC Waalwijk: de Brabanders hebben gemiddeld 8,00 punten gehaald in 11 jaar Eredivisie, 0,07 punten meer dan FC Twente!

Tabel 1: totaal aantal punten clubs in seizoenstarten sinds 2000/2001

Tabel 2: totaal aantal punten clubs in seizoenstarten sinds 2000/2001

Vliegende start in Noord-Holland

Hoewel PSV, NAC en ook RKC het goed doen in het onderzoek, is de beste start van de Eredivisie niet in Brabant: Ajax, AZ en FC Volendam pakten in 30 Eredivisieseizoenen 278 punten, een gemiddeld aantal van 9,27 per jaar. Het puntenaantal is dan wel flink minder dan dat van Noord-Brabant, maar in het westen waren daar 28 seizoenen minder voor nodig dan in Brabant. De beste start is dus niet in Noord-Brabant, maar in Noord-Holland. Dit is ook niet gek als je bekijkt dat Noord-Holland zowel de provincie is van Ajax en AZ: deze teams staan op een respectievelijke tweede en vierde plek in de clubranglijst. De Limburgse verenigingen doen het niet goed in de seizoensopening: in 21 Eredivisieseizoenen behaalden Roda JC, VVV-Venlo en Fortuna Sittard slechts 108 punten, een gemiddeld aantal van 5,14 per seizoen.

Tabel 3: totaal aantal punten provincies in seizoenstarten sinds 2000/2001

‘Clean sweep’ garantie voor positie in subtop, ‘0 uit 15’ zorgt voor degradatie

Wanneer er, overall gezien, zoveel punten zijn gepakt als Feyenoord, Ajax en PSV, is het ook logisch dat er teams zijn die ooit de volle mep hebben gepakt in de seizoenstart. In totaal wisten zeven teams hun eerste vijf duels te winnen (een zogenaamde ‘clean sweep’), waarvan FC Twente in 2012/2013 de meest recente is. Met vijf top drie plaatsen is Europees voetbal dan ook bijna verzekerd na een vliegende start.
Dat topclubs als PSV, Ajax en Feyenoord veel wedstrijden kunnen winnen, is geen verrassing, maar ook in het nietige Waalwijk weet men wat starten is: in 2005/2006 wist RKC zijn eerste vijf wedstrijden met een zege af te sluiten. De goede start kon helaas geen vervolg worden gegeven: de club sloot de ranglijst af op een twaalfde plaats. Daarmee is RKC het enige elftal dat niet in de topzes eindigde na vijf winstpartijen in de eerste vijf duels.
Waar een ‘clean sweep’ zorgt voor succes, mag gezegd worden dat ‘0 uit 15’ al paniek in de tent brengt: alle elftallen die sinds 2000/2001 nog met lege handen stonden na vijf wedstrijden, kenden een roemloze aftocht naar de Eerste Divisie. Geen enkel team wist nog te klimmen op de ranglijst en eindigde als laatste in de Eredivisie. De opgelopen achterstand bleek uiteindelijk toch te groot om in te halen…

Tabel 4: ‘Clean sweeps’ in seizoenstarten sinds 2000/2001

Tabel 5: ‘0 uit 15’ in seizoenstarten sinds 2000/2001

Heerenveen ‘slow-starter’

Zoals het spreekwoord in de inleiding al vermeldde, is een goed begin erg fijn wanneer je resultaat wilt boeken. Dat een goed begin niet altijd van belang is, bewijst Heerenveen. De Friezen pakten gemiddeld al 6,36 punten in een seizoenstart, maar boekten in de weken daarop gemiddeld bijna drie plekken winst! Ook FC Twente en Roda JC beginnen later in het seizoen beter te draaien: daar waar Twente gemiddeld 2,08 plaatsen winst boekt, doet Roda JC dat gemiddeld 1,69. Bij Twente moet wel de kanttekening worden geplaatst dat de laatste seizoenen er flink verlies werd geleden op de ranglijst. Doordat de Tukkers na de winterstop een dipje kregen, verloren ze twee plaatsen in 2011/2012 en zelfs vijf in 2012/2013!
RKC Waalwijk moet vrezen voor een ‘kleine’ val op de ranglijst. Hoewel de Waalwijks normaal gesproken een aardige competitiestart hebben, verliezen ze gemiddeld 3,60 plaatsen later in het seizoen. We kunnen dus zeggen dat RKC gebaat is bij een goede competitiestart!

Tabel 6: gemiddelde positieveranderingen sinds 2000/2001

Promovendi met wisselend succes

Sinds 2000/2001 hebben maar liefst 27 elftallen deel uit mogen maken van de Eredivisie. Van deze 27 teams hebben er 12 in alle veertien seizoenen meegedaan en zijn er vijftien teams één of meerdere seizoenen uit geweest. Op het moment dat deze vijftien teams, of een deel ervan, terugkwam in de Eredivisie, was dat met wisselend succes.
In totaal hebben 27 teams de overstap gemaakt van de Jupiter League naar de Eredivisie. Van twee van deze teams zijn nog geen eindresultaten bekend (Carbuur Leeuwarden en GA Eagles), dus deze worden ook niet meegenomen in de berekeningen!
Een gemiddelde nieuwkomer in de Eredivisie behaalt precies vijf punten en staat hiermee op een 12,36e plaats. In de loop van het seizoen vindt er een kleine daling plaats naar een 15,04e plaats, net voldoende voor handhaving dus. Voor tien van de 27 teams waren de prestaties uiteindelijk niet voldoende en volgde er, na een promotie, meteen een degradatie naar de Eerste Divisie en twee elftallen, RKC Waalwijk 2011/2012 en NAC Breda 2000/2001, wisten na hun promotie meteen het linke rijtje te halen!

Tabel 7: overzicht van de teams die promoveerden naar de Eredivisie.

Conclusie

‘Een goed begin is het halve werk’, wanneer je goed werk aflevert in het heden heb je hier later profijt van. Ook op de Eredivisie is dit spreekwoord van toepassing: de competitiestart is vaak een goede graadmeter voor de prestaties in de rest van het seizoen. Teams met een goed begin blijven vaak bovenin meedraaien en teams die een moeilijke start kennen, blijven vaak in de problemen. In Zwolle zullen deze cijfers waarschijnlijk met gejuich ontvangen worden, terwijl men in Nijmegen en Breda het degradatiespook maar alvast uit de kast haalt. Maar of het nou om Europees voetbal of degradatievoetbal gaat, spannend zal het worden!