Als een boom…

Dat NAC supporters graag een biertje lusten en daarbij ook nog graag wat in de lucht toeteren is algemeen bekend. Een van deze toeters uit het oeuvre van de NAC supporter is: “Als een boom staan we aan de waterkant, wij gaan niet opzij”. Een positief bedoelde strijdleus die door het stadion galmt wanneer de spelers wat mentale steun kunnen gebruiken. Het is deze spreekwoordelijke boom waaraan aankomende zomer zeker gesnoeid gaat worden. Volgens boerenwijsheid wordt er liefst niet te veel gesnoeid, want de structuur van de plant moet altijd in bepaald evenwicht blijven, maar ook niet te karig, aangezien oudere takken het groeiproces in de weg kunnen zitten.

Dit zelfde groeiproces is voor NAC trouwens ook een argument om de jonge stekjes Peter Gommeren, Rick Stuy van den Herik en Alex Schalk wat speelminuten en wedstrijdervaring te gunnen, alleen is dat niet in het tuinturf van het Rat Verlegh stadion, maar bij andere clubs. Daarbij komt het besluit dat het contract van Poepon vanuit Den Haag gelicht is en dat er nog concrete Pericaanse huurafspraken met het Engelse FC Chelsea gemaakt moeten worden over mogelijke verlenging van het contract. Hoewel technisch directeur Graeme Rutjes heeft aangegeven dat men vanuit NAC open staat voor het behoud van deze twee spelers, zijn de begrippen ‘mogen’ en ‘willen’ nog altijd twee verschillende dingen.
Die semantische discussie kunnen we ook door trekken naar spelers Jordi Buijs en Anouar Hadouir. Buijs heeft aangegeven pas na de laatste wedstrijd tegen PSV de knoop door te hakken, terwijl Hadouir had mogen blijven, maar zelf niet wilde. Andere vertrekkende spelers zijn Boldizsár Bodor, Danny Verbeek en Tim Gilissen en onzeker is ook de positie van Uros Matic. Samengevat behoorlijk wat onzekerheden en veranderingen op komst binnen de selectie. In dit artikel wordt statistisch beschreven wat de mogelijke effecten van deze transitie binnen de NAC selectie kunnen zijn ten opzichte van de belangrijkste aanvallende spelvariabelen.
Voor een goed begrip van de effecten van de snoei-operatie bekijken we eerst de huidige stand van zaken in het licht van de belangrijkste spelvariabelen: goals per 90 minuten, keypasses per 90 minuten, dribbels en schoten per 90 minuten en tenslotte de algemene rating van de spelers.

Spelvariabele 1: goals per 90 minuten

De teller van het aantal gemaakte doelpunten met nog 1 wedstrijd te gaan, staat dit seizoen voor NAC op 43 (N=33). Alleen Roda JC en Cambuur Leeuwarden deden het in de Eredivisie slechter. Dat het maken van goals een voorwaarde is om een wedstrijd te winnen heeft geen hoog wiskundige uitleg nodig. Van al de aanvallende spelvariabelen is het maken van doelpunten logisch gezien de belangrijkste voorspeller (t = 4.35, p < 0.001) voor het aantal punten. Een belangrijke deelvraag om de centrale vraagstelling te kunnen beantwoorden, is hoe de sommering van deze 43 doelpunten is opgebouwd naar achtergrondvariabele ‘Speler’. Voor de hand liggend is om te kijken naar het aantal doelpunten per speler. Op zich is er met deze methodiek niks mis, alleen bestaat het gevaar dat spelers die minder minuten spelen in een wedstrijd, onderschat worden in hun prestatie ten opzichte van spelers die elke wedstrijd 90 minuten volle bak gaan. Een betere statistische maat om de effectiviteit in termen van doelsaldo te bepalen, is te kijken naar het aantal goals per 90 minuten. Met andere woorden: we controleren naar het aantal speelminuten per speler. Om een andere statistische vertekening tegen te gaan laten we de spelers die dit seizoen minder dan 300 speelminuten hebben gemaakt buiten beschouwing. Als we die analyse maken, verschijnt de volgende top 3: Perica scoort tijdens 817 minuten speeltijd 6 keer. Dat is 0,75 goals per 90 minuten. Belangrijk daarbij is de vermelding dat Perica dit seizoen vooral een rol had als ‘pinch-hitter’. De hoogstwaarschijnlijk vertrekkende Poepon tikt een 2e plaats aan met een doelsaldo van 0,36 per 90 minuten. Afsluiter, op de 3e plaats in dit rijtje, is misschien voor sommigen een verrassing, namelijk de Belg Danny Verbeek met 0,30 goals per 90 minuten. Hadden we de 300 minuten restrictie niet gehanteerd, dan had Alex Schalk deze 3e plaats in de top 3 ingenomen. Alex Schalk zou zich zonder de 300 minuten restrictie met een score van 0,36 op deze 3e plaats achter Poepon bevinden. Bij het mogelijk wegvallen van deze top drie spelers gaat 43% van het aantal goals per 90 minuten verloren. Zonder tijdweging zijn deze spelers goed voor 20 van de 43 goals. Een serieuze impact op deze toch wel ‘core business’ van een elftal. In het verlengde van het aantal doelpunten ligt het aantal doelpogingen per wedstrijd. Ook daarin loopt het niet over bij de Brabantse club. De club heeft een gemiddelde van 11 doelpogingen per wedstrijd (M = 11,21), waar directe tegenstanders een gemiddeld aantal pogingen van 16 realiseert (M = 16,03) (t [33] = - 4,14 ; p < .05). Of gewoon in mensentaal: NAC creëert beduidend minder doelpogingen tijdens 90 minuten speeltijd dan zijn tegenstanders.

Spelvariabele 2: Keypasses per 90 minuten

Een andere belangrijke variabele is het aantal keypasses per 90 minuten. Waarbij we onder keypasses verstaan: alle ‘assists’ (passes waar een doelpunt uit voortkomt) en sleutelpasses (passes die leiden tot een schot, ongeacht de uitkomst van het schot) in de wedstrijd. De Londense dataverzamelaar OPTA gooit de variabelen ‘assists’ en ‘sleutelpasses’ op één hoop. Deze 2 in 1 definitie zal ook in dit artikel worden aangehouden.
Kijken we ook hier weer naar de top 3, dan zien we dat Hadouir, de aanvallende middenvelder waarvan het contract deze zomer afloopt, uitstekend presteert met een gemiddelde van 2,23 keypasses per 90 minuten. Hij staat met dit gemiddelde nog nipt in de top 20 van Eredivisiespelers. De tot 2016 onder contract staande Elson Hooi volgt op aanzienlijke afstand van Hadouir met een gemiddelde van 1,59 keypasses per 90 minuten. Normaal gesproken zou je in de top 3 binnen de selectie geen verdedigers verwachten, maar desalniettemin staat de routinier Jordi Buijs als verdediger/middenvelder er wel tussen met een gemiddelde van 1,40.
Als we statistisch controleren naar covariate spelpositie (we kunnen er van uitgaan dat middenvelders en aanvallers positioneel vaker in de gelegenheid komen tot het geven van keypasses dan verdedigers) kruipt Buijs (M=1,375) voorbij de kleine Hooi die door deze positiecorrectie wat terug zakt (M=0,892). De goede vrije trap tijdens standaardsituaties van Buijs zou een plausibele verklaring kunnen zijn voor dit statistisch gemiddelde. Samenvattend komt een kleine 35% van de keypasses van het schoeisel van dit trio.
In de onderstaande spreidingsdiagram is op de X-as het aantal goals per 90 minuten (goals P90) afgezet tegen de Y-as waar de keypasses per 90 minuten (keypasses P90) zich bevinden. In deze diagram 1 is terug te zien waar de resterende NAC spelers met meer dan 300 speelminuten zich positioneren op beide assen. In dit overzicht is ook weergegeven wat het vooruitzicht is door middel van een rode markering (vertrekkende speler) en blauwe markering (nog onzeker of de speler blijft).

Spelvariabele 3: aanvallende dribbels en schoten per 90 minuten

Na deze beschrijvende statistiek zullen nog twee andere aanvalsvariabelen, namelijk schoten per 90 minuten en succesvolle dribbels per 90 minuten gereduceerd worden tot een enkele factor. De dribbels en schoten per 90 minuten worden in diagram 2 samen verpakt tot 1 dimensie. Het komt erop neer dat een speler die een hoge dimensiescore heeft, vaker dribbelt en schiet tijdens een wedstrijd.
De spelers Matic en Perica kunnen getypeerd worden als spelers met zo’n hoge dimensiescore. De hoge score van Matic is grotendeels te verklaren uit het aantal dribbels. Per 90 speelminuten stijgt hij met dit ‘unique selling point’ van 3,05 (M=3,05, STD =1,75) ver boven zijn teamgenoten uit. Op schoten zit hij ook op een mooi bovengemiddelde van 1,56 (M=1,56, STD =1,34) per 90 minuten. Bij elkaar opgeteld is dat een dimensiescore van 4,61. De andere uitschieter is Perica met een dimensiescore van 3,85. Onderverdeeld is dat 0,87 dribbels per 90 minuten (M=0,87, STD =6,19) en 2,98 schoten per 90 minuten (M=2,89, STD =6,97). Deze twee nieuwkomers zijn dit voetbaljaar 2013/2014 samen goed voor 20 procent van het totaal aantal dribbels en schoten.

Spelvariabele 4: algemene rating

De ratingscores geven een goed beeld van de algehele prestaties van een speler over het jaar heen. Hogere ratings zijn vaak een indicator dat spelers goed presteren. Matic, heeft als ‘rookie’ met een gemiddelde rating van 7,20 en een bijhorende kleine standaardeviatie van 0,28 een zeer goed eerste jaar neergezet. Hij laat hierbij de ervaren Kees Kwakman (M = 7,18, STD= 0,70) en Jordy Buijs (M = 7,16, STD= 0,77) net achter zich. De zeer kleine standaarddeviatie van Matic geeft daarbij trouwens aan dat zijn prestatie op het veld redelijk constant is.
In hoeverre we hier te maken hebben met het bekende verschijnsel de ‘Sophomore slump’ zal zich (als hij blijft) nog wel uitwijzen. Aan de onderkant van het spectrum bevindt zich de andere jongeling Perica met een ratingsscore van 6,33 (M =6,33, STD= 0,57). De Kroatische voetballer mag dan ook zeer waarschijnlijk na de laatste westrijd tegen PSV Eindhoven de rode lantaarn voor deze spelvariabele in ontvangst nemen.
In de onderstaande diagram 2 is de dribbel & schot dimensie geplaatst op de Y-as, tegenover de algemene ratings score (op een 10 puntschaal) op de X-as. Wedermaal is in dit overzicht weergegeven wat het spelers-vooruitzicht is.

Conclusie

Met het (mogelijk) wegvallen van een aantal spelers wordt een zorgelijk gat geslagen in de aanvalskracht van het toch al niet zo sterk aanvallende NAC. In dit artikel is aangegeven welke spelers, in welke mate, een significante bijdrage leveren aan de aanvallende kracht van NAC.
In hoeverre NAC financiële draagkracht heeft om de veranderingen op een goede manier op te vangen zal zich deze zomer uitwijzen. Feit is wel dat de club op basis van financiële gegevens door de KNVB teruggezet is naar Categorie I. Aan de leiband van de toezichthouder KNVB zal er dus niet veel financiële bewegingsruimte zijn. But thats only one little piggy!! Wat er overblijft is gelukkig nog altijd het creatief vermogen en gezond verstand.