Beloftenteams toch niet zo giftig voor de Jupiler League

Competitievervalsing. Zo noemde in 2013 86% van de voetballers in de Jupiler League de intrede van drie beloftenteams in hun competitie. Dat bleek destijds uit een enquête van Voetbal International. Met name doordat Jong Ajax, Jong PSV en Jong FC Twente de ene week aantreden met een hoop eerste elftalspelers en de andere week met een veredeld jeugdteam. Die kritiek is er nog steeds, maar is die wel terecht?
Fotocredit: @Stadionhopper
Uiteraard kunnen de beloftenelftallen niet onbeperkt eerste elftalspelers inzetten in de Jupiler League. Elk beloftenteam moet bestaan uit minimaal zestien contractspelers die niet ouder zijn dan 23 jaar. Op een wedstrijddag kunnen vier A-spelers dispensatie krijgen. Spelers met minimaal vijftien officiële wedstrijden in het eerste elftal, mogen niet meer uitkomen in de Eerste Divisie.
Een belangrijke en voor de hand liggende regel voor de Jong-teams, is dat een speler niet in dezelfde periode mag uitkomen voor het eerste elftal én het tweede elftal. Dus speelt Ajax’ Ricardo Kishna zondagmiddag in de ArenA, mag hij maandagavond niet meedoen bij Jong Ajax. In het geval van een invalbeurt of vroege wissel in het eerste, mag hij wel meespelen bij de beloften (maximaal 45 minuten meegespeeld). Ajax, FC Twente of PSV voetballen vrijwel altijd in het weekend. Spelen hun beloftenteams op maandag, dan kunnen alle bankzitters, tribuneklanten en invallers van het eerste eventueel ingezet worden bij het tweede elftal (tot een maximum van vier).
Maar als hun beloftenelftallen op de vrijdag ervoor in actie komen, zullen in de selectie van Jong weinig tot geen eerste elftalspelers zitten. Zij mogen dan immers onder geen beding voor het eerste team uitkomen. Hier ontspint zich het bezwaar van veel mensen. Op deze manier treden de beloften op maandag aan met een veel sterker elftal dan op vrijdag.

Verschil maandag en vrijdag

Op het eerste gezicht klopt die stellingname als een bus. Alle drie de beloftenelftallen pakken dit seizoen op maandag gemiddeld meer punten per wedstrijd dan op vrijdag. Het verschil van Jong FC Twente, dat vanaf volgend seizoen om financiële redenen niet meer in de Jupiler League uitkomt, is verwaarloosbaar. Jong Ajax en Jong PSV spelen per maandagduel ruim een punt meer bijeen dan bij een duel op vrijdag.
Bij Jong PSV komt dat vooral door de beroerde prestaties op vrijdag. In vijftien wedstrijden pakten de Eindhovenaren niet meer dan vier punten. Het puntgemiddelde van Jong PSV op maandag is niet excessief, dat van de beloften van Ajax is dat wel. Alleen het superieure NEC vergaart op maandagavond gemiddeld meer punten per wedstrijd dan Jong Ajax.
De overige teams in de Jupiler League verschillen nogal van prestaties op vrijdag en maandag. MVV pakt, net als de beloften van Ajax en PSV, ruim een punt meer per wedstrijd op maandag dan op vrijdag. De meeste ploegen pakken echter meer punten op vrijdag.

Vanaf de entree

De beloftenelftallen doen nu bijna twee seizoenen mee in de Jupiler League en ook met het eerste seizoen erbij pakken zij op maandag meer punten dan op vrijdag. Het verschil in punten op de maandag en vrijdag kruipt bij de beloften wel wat naar elkaar toe met de eerste jaargang erbij. De maandag is nog zo’n 0,6 punt per wedstrijd gunstiger voor het drietal beloftenteams. Dat betekent dat Jong Ajax, Jong PSV en Jong FC Twente in vijftien maandagwedstrijden gemiddeld negen punten meer pakken dan in net zoveel duels op vrijdag.
Belangrijker is het dagenverschil in verhouding tot de overige JL-teams. FC Den Bosch en FC Oss kennen een prestatieverschil van meer dan 0,5, maar veel ploegen zijn gematigd. Het totale gemiddelde verschil van de ‘normale’ elftallen heeft het nulpunt genaderd. Ze pakken 0,06 punten meer op vrijdag dan op maandag. Het maakt voor het puntenaantal weinig uit of die clubs op maandag of vrijdag voetballen.

Eredivisietoppers in de Jupiler League

Wel krijgen de tegenstanders van de beloftenteams te maken met steeds wisselende elftallen. Soms een reservespeler van de A1, een andere keer de aanvoerder van het eerste. Althans, die mogelijkheid is er.
Opvallend is dat Jong PSV dit seizoen maar twaalf keer een speler inzette die in minimaal 30% van de Eredivisiewedstrijden voor het grote PSV in actie kwam. Dat zijn er veel minder dan vorig seizoen en bij de andere belofteteams.
FC Twente schoof al 54 keer zo’n speler door naar de beloften. Verklaarbaar door onder andere de sportieve malaise in Enschede, waardoor jongens als Renato Tapia en Bilal Ould-Chikh de kans kregen in het eerste. Enkele eerste elftalspelers bewandelden de omgekeerde weg.
Sinds de intrede van de tweede elftallen in de Eerste Divisie, deed Jong Ajax (82 keer) het vaakst een beroep op de ‘grote jongens’. Al was Riechedly Bazoer begin dit seizoen ondanks zijn enorme talent nog niet zo’n ‘grote jongen’. Ook Jong FC Twente (77) zette regelmatig A-spelers in. Jong PSV deed dat met 41 oproepen ongeveer de helft minder dan de andere beloftenteams.

Uit- en thuiswedstrijden

De beloftenteams spelen de meeste van hun maandagwedstrijden in eigen huis en het grootste deel van hun vrijdagduels uit. Alleen het verschil tussen het gemiddeld aantal punten op maandag en vrijdag is daardoor niet afdoende voor een rechtvaardig eindoordeel.

Op de vrijdag- en zaterdagduels, waarin zelden eerste elftalspelers meedoen, verzamelden Jong Ajax en Jong FC Twente gemiddeld 1,90 en 1,75 punten. Jong PSV slechts één punt per wedstrijd. De Eindhovenaren doen dat op maandag aanzienlijk beter, bijna twee keer zo goed zelfs.
De grote verrassing komt bij de beloften van Ajax en FC Twente. Zij pakken in thuiswedstrijden op vrijdag en zaterdag, zonder A-spelers, meer punten dan in thuisduels op maandag, mét A-spelers. Vooral Jong FC Twente doet het een stuk beter zonder de mogelijkheid eerste elftalspelers aan de selectie toe te voegen.

In uitwedstrijden pakt Jong Ajax iets meer punten na het weekend dan op vrijdag en zaterdag, maar het verschil in de uit- en thuiswedstrijden van de Amsterdammers heft elkaar op. Jong PSV en Jong FC Twente houden wel een noemenswaardig verschil.
Voor de Twentenaren maakt de speeldag van hun uitwedstrijd qua resultaat niet zo veel uit. In duels op maandag en dinsdag pakken ze verrassend 0,42 punten minder dan op vrijdag en zaterdag. Jong PSV is de tegenpool van de Tukkers, die ploeg vergaart na het weekend 0,53 punten per wedstrijd meer dan op vrijdag en zaterdag.

Daarbij is de volgende kanttekening belangrijk: Jong FC Twente trof op vrijdag en zaterdag niet de beste teams. De gemiddelde eindpositie van de tegenstanders van FC Twente was 14,1, waar de tiende positie het gemiddelde van de competitie is. De opponenten van de beloften van PSV eindigden gemiddeld op plek 12,1 en die van Ajax op plek 11,6. En in uitwedstrijden na het weekend: Jong Ajax 14,4, Jong PSV 9,5, Jong FC Twente 13,0.

Invloed op de competitie

In de twee seizoenen dat de beloftenteams meedraaien in de Jupiler League pakken ze dus meer punten per wedstrijd op maandag, dan op vrijdag. Niet geheel onlogisch, aangezien zij tussen de 81% en 87% van hun maandagwedstrijden thuis spelen. Van hun vrijdagwedstrijden is maar tussen de 16% en 26% in eigen huis.
Jong Ajax en Jong FC Twente pakken op de maandagavond in eigen huis minder punten dan tijdens thuiswedstrijden op vrijdag en zaterdag. Bij Jong Ajax heft het verschil in uitduels het verschil in thuisduels precies op.
Foto: Jong PSV in het Philips Stadion (credit: @FrankBerkhout86)
De beloften van FC Twente behalen op vrijdag en zaterdag, veelal zonder eerste elftalspelers, meer punten dan op de maandagavond. De Tukkers zetten in twee seizoenen 77 keer een A-speler in, maar dat leverde ze qua resultaat weinig op. Wellicht hebben de jongere voetballers meer baat bij vastigheid (op vrijdagavond, met de reguliere groep) dan ervaren jongens (de Eredivisiespelers op maandagavond).
Uiteindelijk is Jong PSV de enige ploeg die tijdens maandagwedstrijden meer punten pakt dan op vrijdagwedstrijden (en zaterdagwedstrijden). Die ploeg gebruikt echter veruit de minste spelers uit de A-selectie. Daardoor is de invloed van die Eredivisiespelers beperkt en die is bovendien minder dan bij de andere beloftenteams.
Al met al valt de competitievervalsing reuze mee. Voor Jong FC Twente blijkt voetballen zonder A-spelers voordeliger en Jong Ajax maakt het niet veel uit. De beloften van PSV presteren wel beter op maandagavond, maar zetten dermate weinig eerste elftalspelers in dat het succes op die dag niet in direct verband kan worden gebracht met de inzet van voetballers van het grote PSV.
*De data in dit artikel is bijgewerkt tot en met speelronde 30.