Peter Hyballa – 'Anders is anders'

“Anders is anders, niet beter, niet slechter, gewoon anders’’ – Peter Hyballa (Incognitief podcast)
Inmiddels is er meerdere keren iets geschreven over de nieuwe generatie laptoptrainers die actief zijn in Duitsland. Ozturk in Voetbal International ‘Ze zijn jong, wild en relatief onbekend als ze beginnen. De meeste trainers in de Bundesliga hebben zelf niet -veel wedstrijden- op niveau gevoetbald. Niet nodig, zo blijkt.’ Michiel de Hoog kwam tot dezelfde conclusie. Hij onderzocht de vier lessen die Nederland kan leren van het Duitse voetbal.
In Nederland hebben wij met Hyballa een trainer die geen oud-prof is en geschoold is in Duitsland. Dit artikel gaat in op het karakter van de Duitser, wat zijn werkwijze is en wat hem anders maakt dan andere trainers in de Eredivisie.

Peter Hyballa

Stel, er komt een nieuwe trainer bij jouw cluppie. Het is een onbekende trainer die vooral jeugdelftallen in het buitenland heeft getraind. Na wat speurwerk op het internet kom je erachter dat de beste man nooit profvoetbal heeft gespeeld. Ben je dan niet incompetent voor coach betaald voetbal? Of ben je na je speurwerk toch nog ergens gematigd positief, aangezien Mourinho en Tuchel ook geen profvoetballers zijn geweest.
Peter Hyballa, kind van Nederlandse moeder en Duitse vader is op 5 december 1975 geboren in het Duitse Bocholt. Samen met Anastasiou, Fraser en Petrovic vormt Hyballa het rijtje met Eredivisietrainers die in het buitenland zijn geboren.
De intellectuele Hyballa wijkt -in zijn taalgebruik- af van veel andere trainers. In zijn mimiek is hij ronduit expressief. Een kleurrijke man behalve op wedstrijddagen, dan hult hij zich – als enige trainer – volledig in het zwart. Hoewel Hyballa nooit profvoetbal heeft gespeeld heeft hij wel een kleine twintig seizoenen gewerkt als jeugdtrainer bij gerenommeerde clubs als Red Bull Salzburg, VFL Wolfsburg, Bayer Leverkussen en Borussia Dortmund.
De andere trainer in de Eredivisie op dit moment, die ook nooit professioneel voetbal heeft gespeeld is René Hake van FC Twente. De twee zijn geen onbekenden van elkaar. Hake was in 2012 hoofd jeugdopleiding bij de Twentse club en gaf Hyballa input over de visie van FC Twente met betrekking tot scouting, trainen, en coachen. Dit staat in het boek ‘Dutch Soccer Secrets’.
Zijn ervaring als jeugdtrainer is terug te zien in de manier waarop hij interacteert met spelers. Wanneer de spelers op het gras zitten, zit hij ook. Wanneer ze staan staat hij. Vaak loopt Hyballa tijdens oefenvormen tussen zijn spelers door om aanwijzingen te geven. Hij geeft aan hoe de oefening uitgevoerd moeten worden, waar het fout gaat en nog belangrijker wat te doen wanneer het fout gaat. Het opmerken wat misgaat kunnen alle trainers op dit niveau. Het benoemen waarom het misgaat en het doceren hoe hoe dit hersteld kan worden is unieker. De moderne trainer moet ook een onderwijzer zijn.Voor meer uitleg over de veranderde rol van trainers kan dit goede artikel van @Daardan geraadpleegd worden.

Wat verder opvalt is dat Hyballa veel fysiek contact maakt met zijn spelers. Een bemoedigend klopje op de rug hier en een aansporende schouderduwtje daar. Op dit gebied toont de trainer van NEC veel gelijkenissen met bijvoorbeeld Liverpool’s Jurgen Klopp. Beiden begrijpen het belang en de kracht van de verbale- en non verbale communicatie. De warmte die ze uitstralen is kenmerkend voor deze trainers. Welke andere trainer in de Eredivisie doet dat in eenzelfde mate? Ron Jans misschien, no nonsense Henk Fraser zit waarschijnlijk weer aan de andere kant van het continuüm, althans op het eerste gezicht. Waarom en wanneer is dit belangrijk?

• Samenstelling selectie
• Kiezen van een hoofdtrainer
• Conflicten voorkomen door type trainer/spelergroep
• Dit komt de prestaties ten goede of belemmert prestaties niet in het ergste geval.

Hyballa’s pedagogische manier van werken lijkt dan ook een ideale fit te zijn met een jonge Eredivisie selectie. Jongere selecties hebben meer behoeftes aan pedagogiek en begeleiding.

Menselijk aspect

Als trainer heeft Hyballa veel oog voor het menselijke aspect. Normen en waarden zijn voor hem zowel binnen als buiten het veld erg belangrijk. Spelers moeten in zichzelf investeren en niet te snel te veel willen of eisen. Een basisplaats moet je net als een dik contract gewoon verdienen. Na 2 weken achtereenvolgend een heldenrol vervult te hebben gaf de 17-jarige Kadioglu dit ook aan in gesprek met de NOS. Op de vraag waarom hij niet in de basis begon zei hij het volgende: ‘Ik ben heel blij en trots. Ik baalde wel een beetje dat ik niet mocht starten, maar kon de trainer ook wel begrijpen. Ik ben nog jong en het moet allemaal niet te snel gaan.’
Hyballa is veel bezig met al zijn spelers. Zo ook met Quincy. De toenmalige proefspeler moest zijn oorbellen uit doen. ‘Dat hebben wij bij NEC niet, dat past hier niet’. Je kunt natuurlijk een mening hebben over deze gedragsregels. De een zal zeggen dat Quincy recht heeft op persoonlijke ruimte zolang er maar gepresteerd wordt op zondagmiddag in het Goffertpark. De ander zal vinden dat iedereen binnen het team zich aan moet passen aan het collectief. Individuele vrijheid is ondergeschikt! Quincy vond het in ieder geval geen enkel probleem om zijn oorbellen uit te doen en geeft hoog op van Hyballa en zijn werkwijze. Hij zegt: ’Zo’n trainer heb ik nog nooit meegemaakt en ik heb veel trainers gehad’.
Saillant detail; in het boek van Hyballa en te Poel uit 2012 waarin ze op zoek gaan naar de geheimen van het Nederlandse voetbal staat Quincy meerdere malen afgebeeld.
Persoonlijk ben ik er nog niet over uit over Hyballa. Ik weet niet hoe goed hij is als trainer. Het is in ieder geval verfrissend om te zien en dat kleurt mijn oordeel. Mijn oordeel rangeert niet van slecht naar goed maar van prima tot erg goed. Voor de buitenwereld zijn vooral resultaten bepalend in het beoordelen van een trainer. In een ideale wereld zou succes of falen niet bepalend moeten zijn voor hoe je tegen hem aankijkt. Een goed voorbeeld is Ernest Faber. Vorig seizoen was hij een hele goede trainer. Er zullen weinig mensen zijn die Faber nu net zo’n goede trainer/coach vinden als 4 maanden geleden.
De gestandaardiseerd schaal van waardering gaat normaal gesproken al niet op maar bij Hyballa al helemaal niet. Juist omdat hij anders is. Over de outcome bias in de voetballerij zegt Hyballa het volgende: ‘In de voetballerij is het zo dat, als je wint ben je alles en als je verliest ben je niets. De voetballerij is zwart-wit. Zo is het nu eenmaal maar wij moeten meer richting het midden gaan’.