Analyse: verdedigende middenvelders Eredivisie 2016/17

In het hedendaagse voetbal is de verdedigende middenvelder haast niet weg te denken. De ‘nummer zes’ van het elftal is de verbindingsspeler tussen verdediging en aanval en dient zowel de opbouw te verzorgen als in defensief opzicht zijn mannetje te staan. Ook in de Eredivisie hebben we dit seizoen weer enkele fraaie spelers op deze positie lopen. In dit artikel analyseren we op basis van de statistieken van dit seizoen negen verdedigende middenvelders die er in de eerste seizoenshelft bovenuit staken.

De passing

De verdedigende middenvelder is regelmatig de speler die de schakel is tussen verdediging en aanval. Afhankelijk van de speelstijl komt hij vaak in balbezit. Eén van de belangrijkste kwaliteit van een speler op deze positie zijn dan ook zijn passingsvaardigheden. Deze vaardigheden zijn in diverse metrics te vangen, in bovenstaande tabel is ervoor gekozen om te kijken naar het totaal aantal passes, hoeveel er daar procentueel van goed gaan en hoe vaak deze passes in voorwaartse richting gaan.
In de bovenstaande tabel zien we dat de spelers elkaar niet heel veel ontlopen. Veel passes per 90 minuten kan natuurlijk aan de speelstijl liggen en aan het team waarin je speelt. Ajax heeft veelal meer de bal dan de tegenstander dan een Heracles, dus dat Lasse Schöne vaker passt dan Joey Pelupessy mag geen verrassing zijn. Als je gaat kijken naar een combinatie van bovenstaande data waar passes in voorwaartse richting voor mij relatief belangrijk zijn dan valt Lasse Schöne positief op. De Deens routinier van Ajax passt niet zoveel als Mokotjo, Schaars en Guardado maar doet dit procentueel gezien wel het vaakst in voorwaartse richting en tevens zeer accuraat met een percentage van 86%.
In bovenstaande tabel is ook goed te zien dat Pelupessy het meest accuraat is in zijn passing, maar dit mede komt doordat hij relatief weinig voorwaarts passt.

Een belangrijke andere statistiek die er toe doet voor de moderne nummer zes, is de kwaliteit van het geven van de lange bal. Met een lange bal kan je het spel razendsnel verleggen van verdediging naar aanval of van de linkerflank naar de rechterflank. Ik verwacht dat deze kwaliteit in het moderne voetbal steeds belangrijker gaat worden gezien het lijkt dat steeds meer teams vanuit een solide defensieve organisatie spelen en er via counter snel uit willen komen. Een lange pass is volgens de data van Opta een pass van 25 yards (ruim 22 meter) of meer.
In bovenstaande tabel is te zien dat Stijn Schaars en Andres Guardado de meeste (accurate) lange ballen geven. Waar Schaars vaak de eerste aanzet geeft tot een een snelle omschakeling richting Sam Larsson of Arber Zeneli heeft Guardado met Luuk de Jong een ideale kapstok waar hij zijn lange ballen kwijt kan. Het knappe van Schaars is dat hij niet alleen de meeste lange ballen per 90 minuten geeft, maar dit ook na El Ahmadi (75% succespercentage) ook nog eens het beste doet met een succespercentage van 70%.
Lasse Schöne waagt ondanks zijn fraaie traptechniek weinig lange ballen en als hij dit doet, is hij hier van deze middenvelders het minst succesvol in. Maar 50% van zijn lange ballen is succesvol te noemen. Toch kan hier een logische verklaring voor zijn. De buitenspelers (de spelers die het verst van Schöne afstaan) van Ajax zijn Amin Younes en Bertrand Traoré. Beide spelers zijn niet lang en zullen daardoor minder vaak gezocht worden door Schöne. Tevens zijn dit twee spelers die de bal vaak komen ‘halen’.

Verdedigend

De moderne verdedigende middenvelder houdt zich natuurlijk niet alleen bezig met aanvallen. De positie waarin de ‘nummer 6’ zich normaal gesproken bevindt is de ideale plek om gevaar in de eigen verdediging te voorkomen. Het onschadelijk maken van de aanval van de tegenstander kan al vlug bereikt worden door juist positie kiezen en het voortijdig herkennen van gevaar. Dit zijn kwaliteiten die lastig te meten te zijn. Toch komt daar misschien één metric bij in de buurt: intercepties. Het maken van veel intercepties betekent niet automatisch dat je goed bent in het maken van intercepties, maar wel dat je als speler vaak in de gelegenheid komt.

In bovenstaande grafiek zien we de intercepties die een speler gemiddeld per 90 minuten maakt. Natuurlijk valt meteen het enorme verschil tussen Schöne en de rest van de middenvelders op. Schöne heeft zelfs van alle spelers met minimaal 900 minuten in de benen de meeste intercepties per 90 minuten.
Ook Stijn Schaars doet het opnieuw goed. De middenvelder van SC Heerenveen heeft per 90 minuten gemiddeld ruim drie intercepties en is dus een belangrijke pion om de aanval van de tegenstander onschadelijk te maken. Dit in combinatie met zijn hoge aantal lange ballen maakt Schaars een absolute kracht voor de snelle omschakeling van verdediging naar aanval van de Friezen.
Ben Rienstra heeft van deze negen middenvelders de minste intercepties per 90 minuten. Maakt hem dit een slechte speler in verdedigend opzicht of een speler die slecht is in het maken van intercepties? Nee, dat is zeker niet zo eenvoudig te zeggen. Ook hier kan de speelstijl van AZ een grote invloed hebben alsook de persoonlijke instructies die Rienstra meekrijgt van trainer John v/d Brom.
Verdedigend ingrijpen

Het is uitermate lastig om spelers op basis van statistieken verdedigend te beoordelen. Wel kunnen we kijken welke statistieken de spelers hebben als ze toch in actie moeten komen met een tackel, kopduel of een overtreding.
In bovenstaande tabel zien we dat El Ahmadi de spelers is met de meeste tackels en zien we ook dat hij dit vrij succesvol doet. Nu is veel tackelen niet per se een kwaliteit, maar als je het dan toch doet dan kan het maar beter een goede (gewonnen) tackel zijn.
Qua gewonnen kopduels per 90 minuten zien we opvallend genoeg dat Lasse Schöne, na Ben Rienstra, in absolute zin de meeste kopduels wint. Een kopduel winnen in de zone van de verdedigende middenvelder kan zeer waardevol zijn aangezien het vaak betekent dat de tegenstander niet direct gevaarlijk kan worden. Procentueel wint Schöne veel minder kopduels en moet hij zijn meerdere erkennen in Rienstra.
Wanneer we kijken naar het aantal overtredingen per 90 minuten dan zien we dat El Ahmadi hierin het meest actief is. De sterkhouder op het middenveld van Feyenoord lijkt als je ook zijn hoge aantal tackels bekijkt dus relatief vaak aan de noodrem te moeten trekken. Is dit dan slecht? Dat is niet zo eenvoudig te zeggen, het kunnen allemaal nuttige overtredingen zijn die helpen een snelle counter onschadelijk te maken. Het kan ook zijn dat El Ahmadi, of zijn teamgenoten, vaker ‘fout’ is gepositioneerd waardoor hij vaker moet ingrijpen.

Aanvallend

In aanvallend opzicht kan de verdedigende middenvelder zich ook onderscheiden. Niet per se qua doelpunten, want spelers op deze posities zijn zelden een doelpuntenmachine en dat zal ook niet van ze verwacht worden. Dat zien we ook terug in bovenstaande tabel. El Ahmadi en Schöne scoren ongeveer één keer per vier duels maar de overige middenvelders hebben gezamenlijk drie doelpunten gemaakt.
Waar de verdedigende middenvelder wel beter in zijn recht komt is het creëren van kansen voor medespelers. Natuurlijk zijn assists dan de grote blikvanger, maar dat zegt niet altijd per se wat. Sterker nog, op de lange termijn is het zeer lastig om het relatief veel geven van assists te herhalen. Voor een assist ben je immers ook afhankelijk van een medespeler die de kans uiteindelijk moet afmaken.
Wanneer we kijken naar gecreëerde kansen (een combinatie van assists & key-passes), dan zien we dat Andrés Guardado het beste uit de bus komt. De Mexicaanse middenvelder van PSV creëert ongeveer 2,60 kansen per 90 minuten en blijft hiermee Schöne (2,19) en Schaars (1,31) ruim voor. Guardado stelt zijn ploeggenoten veelvuldig in staat om een doelpoging te ondernemen en doet dit in veel gevallen met een voorzet. Nuance hierbij is dat Guardado en Schöne regelmatig de dode spelsituaties voor hun rekening nemen.
Strieder, Nakamba en Pelupessy zijn niet de spelers die hun ploeggenoten direct in stelling brengen, allen zitten ze rond de halve gecreëerde kans per 90 minuten. Toch kan een speler in verhouding voor zijn team wel veel kansen creëren, daarom hebben we ook de kansen naar ratio team bekeken. Dus hoeveel procent van de gecreëerde kansen creëert deze speler? Dan zien we dat de spelers wat dichter naar elkaar toe gaan en dat Stijn Schaars relatief gezien (11%) veel kansen voor zijn team creëert.
In de bovenstaande tabel zien tenslotte nog het aantal succesvolle dribbels. Je kunt je afvragen of je als verdedigende middenvelder het risico moet nemen om een man te passeren met een dribbel, maar wanneer deze lukt creëer je vaak wel een overtalsituatie op het middenveld. Wat mij betreft is het ook geen specifieke kwaliteit die een verdedigende middenvelder moet bezitten, maar wanneer je toch een dribbel aangaat, kan deze maar succesvol zijn toch?
Dribbelen doen de meesten dan ook niet. Alleen Guardado lijkt daar erg bedreven in te zijn. Hij heeft in vergelijking met zijn collega-middenvelders in deze analyse vrij veel succesvolle dribbels. Kanttekening is echter wel dat Guardado zijn dribbels overall lang niet altijd lukken.

Conclusie

Kunnen we spreken van een ‘beste verdedigende middenvelder’? Nee, daarvoor is het analyseren via data niet voldoende. Wel kunnen we kijken aan de hand van de beschikbare statistieken hoe compleet de speler is op deze positie. Als we alle onderdelen in ogenschouw nemen dan vallen drie spelers positief op: Lasse Schöne, Stijn Schaars en Andrés Guardado. Laatst genoemde is in het elftal van PSV niet zo dwingend aanwezig als in de voorgaande seizoenen, maar lijkt desondanks grote waarde te hebben voor het team van Phillip Cocu. Uiteraard speelt Guardado niet als klassieke nummer zes en trekt hij regelmatig ten aanval. Dat hij hierdoor regelmatig zijn directe tegenstander in verdedigend opzicht laat voor wat het is, is vooralsnog niet in statistieken te vatten.
Stijn Schaars is sinds zijn transfer naar Heerenveen bezig aan een revival. Hij is de absolute dirigent op het middenveld van Heerenveen en heeft grote invloed gehad op de goede positie waar SC Heerenveen op dit moment staat in de Eredivisie. Schaars passt, verdeeld, creëert en maakt onschadelijk. Dit maakt hem een veelzijdige middenvelder die als grote beloningen afgelopen jaar opnieuw werd opgeroepen voor Oranje.
Lasse Schöne is de speler die in vrijwel ieder onderdeel uitblonk ten opzichte van de rest. Schöne, die pas na een aantal wedstrijden in de Eredivisie voor het eerst op zes werd gepositioneerd, lijkt een onmisbare schakel in het spel wat Peter Bosz graag wilt spelen. De Deense routinier van Ajax staat zowel verdedigend als aanvallend zijn mannetje. De kracht zit bij hem in het vooruit voetballen, het herkennen van gevaar en creëren van kansen.
Noot: Data in dit artikel is afkomstig van Opta en is verzameld via Squawka.com en WhoScored.com.