Voorbeschouwing Bekerfinale: Ajax (tactische analyse)

Zondag staat de bekerfinale tussen Willem II en Ajax op het programma. Ajax kan in deze finale voor het eerst sinds 2010 de beker winnen. Bovendien zou het de eerste prijs zijn sinds de landstitel van 2014.
In dit deel van de voorbeschouwing nemen we het spel van Ajax onder de loep en kijken we waar de kansen liggen voor Willem II.

Tactiek Ajax

Ajax speelt dit seizoen vanuit een 4-2-3-1 / 4-3-3 formatie met de punt naar voren. In aanvallend opzicht vullen de Ajacieden deze formatie erg dynamisch in, terwijl de ploeg bij balverlies de bal snel wil terugveroveren.
Gedurende het seizoen heeft Ajax steeds vaker de ‘Champions League’ opstelling gebruikt, met Tadic in de spits. Voor de bekerfinale is het echter de vraag of Ajax ook nu weer in deze opstelling speelt, gezien de vermoeidheid bij spelers die dit seizoen al veel wedstrijden speelden.
Het is daarom interessant om te kijken met welke elf spelers Ajax in De Kuip aan de aftrap verschijnt.

Road to the final

De moeizame wedstrijd in Kerkrade tegen Roda JC en het spektakelstuk tegen Feyenoord in De Kuip zijn de meest memorabele momenten van Ajax op weg naar de finale.
In Kerkrade stuitte Ajax op een Roda JC dat de ruimtes heel klein maakte op de eigen helft. Gedurende de wedstrijd kwamen de Amsterdammers nauwelijks tot grote kansen, waardoor de wedstrijd uitliep op een penaltyserie.
Vlak voor het aanbreken van die penaltyserie deed Ten Hag een ‘Van Gaaltje’. Hij wisselde zijn doelman Lamprou voor Onana, die tijdens deze wedstrijd op de bank zat. De Amsterdammers wisten de penaltyserie te winnen.
De wedstrijd tegen Feyenoord was de wedstrijd van de onterecht toegekende corner bij de 0-1 van Ajax. Ajax had het de eerste helft moeilijk, maar maakte vlak voor rust uit die corner de 0-1. Vlak na rust gooide de Amsterdammers de wedstrijd in het slot, waardoor de ploeg zondag de finale speelt.

Ajax in defensief opzicht

Als Ajax de bal niet heeft, verdedigt de ploeg, vanuit de zone, in een 4-2-3-1 formatie. De buitenspelers komen dan naar binnen toe, zodat het voor de tegenstander moeilijk wordt om op te bouwen door de as van het veld.
Als Ajax de druk wil opvoeren of als de tegenstander een slechte bal geeft, stappen de buitenspelers door op de centrale verdedigers. Als de bal dan door wordt gespeeld naar de back van de tegenstander, stappen de backs van Ajax door om de tegenstander onder druk te houden.

Doordat Ajax de tegenstander vroeg onder druk zet én er voor zorgt dat het moeilijk wordt om door de as van het veld te voetballen, wordt de tegenstander vaak gedwongen tot het geven van de lange bal. Met Matthijs de Ligt en Blind hebben de Amsterdammers dan twee centrale verdedigers die deze duels goed kunnen uitvechten.
Als Ajax de bal verliest, wil de ploeg de bal zo snel mogelijk terugveroveren. De spelers geven bij balverlies dus direct druk op de tegenstander. Door dit als collectief te doen, slaagt Ajax er vaak in om de tegenstander in te sluiten en de bal snel terug te veroveren.

Aanvallend Ajax

Bij het aanvalsspel valt de belangrijke rol van Frenkie de Jong op. Hij is de verbindingsspeler bij Ajax, die ervoor moet zorgen dat de opbouw van de eigen helft naar de helft van de tegenstander wordt gebracht.
De middenvelder doet dit door zich regelmatig naast of tussen de centrale verdedigers te positioneren. De backs gaan op deze momenten “hoog” staan, waardoor Ajax een driemans opbouw krijgt. Vlak voor die drie spelers staat Lasse Schöne gepositioneerd.

Als Ajax eenmaal op de helft van de tegenstander is valt op dat de spelers veel van positie wisselen. Zo wisselen de buitenspelers regelmatig van kant, trekt de spits naar de zijkant, wisselen de “nummer 10” en de spits van positie en zijn de buitenspelers vaak in de as van het veld te vinden. Dat alles om voor verwarring te zorgen bij de tegenstander.

Wat verder opvalt aan het aanvalsspel is dat de Amsterdammers een overtal willen creëren in de as van het veld. Dit houdt in dat de buitenspelers niet op de flank blijven staan, maar zich meer in de as van het veld positioneren.
In de as van het veld proberen de aanvallers zich dan zo te positioneren dat de spelers tussen de linies aanspeelbaar zijn. Als de aanvallers dan worden bereikt, kan de overtalsituatie worden uitgespeeld.

Doordat de buitenspelers zich in de as van het veld positioneren, ontstaan er ruimtes aan de zijkanten. De backs van Ajax hebben de taak om deze ruimtes op te vullen. Een mooi voorbeeld hiervan was in de wedstrijd tegen Juventus, vlak voor de 1-1 van Van de Beek.

Bij de omschakeling van balverlies naar balbezit, hangt de oplossing af van de ruimte die er ligt. Als de Amsterdammers ruimte zien om snel om te schakelen, spelen ze de bal snel in voorwaartse richting.
Een mooi voorbeeld hiervan is de 1-0 tegen Excelsior. Ziyech verovert de bal rond de middenlijn, en speelt de bal achteruit naar Van de Beek. De middenvelder van Ajax ziet de ruimte en zet Huntelaar vervolgens alleen voor de keeper. De spits van Ajax laat deze kans niet liggen: 1-0.
Is er geen ruimte om direct naar voren te spelen, kiest Ajax ervoor de bal in de ploeg te houden, en van daaruit een aanval op te zetten.

Waar liggen de kansen voor Willem II?

1. Maak gebruik van de ruimtes “achter” de backs.

Doordat Ajax met backs speelt die vaak mee opkomen, liggen de flanken van de Ajacieden open in de omschakeling. Als Willem II de bal veroverd, wordt het dus zaak gebruik te maken van die ruimtes.
Het bespelen van deze ruimtes past ook binnen de manier van spelen van Willem II. De ploeg verdedigt vanuit een 4-4-1-1 formatie op de eigen helft, en wil na balverovering zo snel mogelijk de diepte zoeken. Isak duikt op dit soort moment vaak de hoek in om aanspeelbaar te worden.

2. Lok Ajax-verdedigers uit positie.

Zoals onder andere duidelijk werd in de wedstrijden tegen Feyenoord uit (competitie & beker), willen de verdedigers van Ajax zich nog wel eens uit hun positie laten lokken. Hierdoor ontstaan er grote ruimtes in de verdediging, waar de tegenstander gebruik van maken.
Willem II maakt in haar aanvalsspel gebruik van veel positiewisselingen. De aanvallers zullen dus moeten proberen met loopacties ruimte te maken voor hun teamgenoten. Als dit goed gebeurt, maakt Willem II een goede kans om voor het eerst sinds 1962 de beker te winnen.