De play-offs in België

Tot enkele jaren geleden was de hoogste voetbalcompetitie in België prima te volgen. 18 ploegen die het 2 keer per seizoen tegen elkaar opnemen, één keer thuis en één keer op verplaatsing en de ploeg met de meeste punten is kampioen. De 2 ploegen met het laagste aantal punten degraderen naar de 2e klasse. Zo eenvoudig zat de competitieformule in België in elkaar. Tot maart 2008. In die maand werd beslist om vanaf het seizoen 2009/2010 te beginnen met play-offs waarbij het aantal ploegen in eerste klasse teruggebracht werd naar 16. Met alle gevolgen van dien….

De nieuwe competitieformule in België

Om wat meer duidelijkheid te scheppen, zal ik eerst een uitleg geven hoe de nieuwe competitieopzet nu precies in elkaar zit.
In de 1e fase van competitie is er niks veranderd. Elke club neemt het 2 keer op tegen elke andere club, 1 keer uit en 1 keer thuis. Na 30 speelronden wordt de balans op gemaakt. Het klassement na 30 speelronden bepaalt welke ploeg in welke play-off groep terecht komt.
Note: Belangrijk hierbij is te weten dat België 5 ploegen mag afvaardigen voor Europees voetbal en dat 1 ticket hiervan gereserveerd is voor de bekerwinnaar (of de verliezende bekerfinalist als de bekerwinnaar al Europees voetbal haalt door play-off resultaat)

Play-Off1 (PO1)

Play-off groep? Ja, in België hanteren ze diverse groepen als het gaat om play-offs.
In Play-off groep 1 zitten de clubs die bij de eerste 6 zijn geëindigd in de reguliere competitie. Ze spelen telkens 1 keer uit en 1 keer thuis tegen elke andere ploeg uit PO1 waardoor je dus als het ware een nieuwe competitie van 10 speeldagen hebt.

Tot zover nog niet zo heel raar toch? Maar nu komt het:

Bij aanvang van PO1 starten alle ploegen met de helft van de punten die ze gehaald hebben in reguliere competitie. Heeft een club een oneven aantal punten, wordt hun totaal naar boven afgerond. Ploeg X heeft na 30 speeldagen 58 punten, ze hebben bij start van PO1 29 punten. Ploeg Y heeft 57 punten, ook zij starten PO1 met 29 punten.
Stel dat beide ploegen zowel 5x winnen als 5x verliezen dan krijgen ze in PO1 er elk 15 punten bij (5 keer 3 punten). In eindklassement zal ploeg X dan voor ploeg Y eindigen omdat ploeg Y voordeel heeft gehaald door afronding naar boven.
Na 10 wedstrijden wordt zoals gezegd het eindklassement opgemaakt. waarbij de ploeg die dan meeste punten heeft kampioen is. De nummers 2 en 3 zijn ook zeker van Europees voetbal en net als voor ploegen die 5e en 6e zijn geëindigd zit de competitie er dan voor hen op.
De ploeg die vierde eindigde mag dan nog enkele wedstrijden spelen, maar meer daarover in play-off 2.
Snapt u het nog? Ik hoop het wel, want we zijn er nog niet!

Play-Off 2 (PO2)

In play-off groep 2 vinden we de ploegen die plaatsen 7 t/m 14 in beslag namen na de reguliere competitie. Zij worden ondergebracht in 2 reeksen. De ploegen op plaatsen 7,9,12 en 14 vormen PO2A en de ploegen op plaatsen 8,10,11 en 13 vormen dus PO2B.
Elk van hen begint hier met 0 punten, of je nu 7e bent geworden met 45 punten of 14e met 22 punten, dat telt dan niet meer. Lekker allemaal op 0 beginnen!
Elke ploeg speelt zodoende 3 uit en 3 thuiswedstrijden. Na 6 speeldagen zijn er uiteraard 2 groepswinnaars. Voor de ploegen die in PO2 2e, 3e en 4e eindigden zit de competitie er dan eindelijk op.
Maar niet voor de groepswinnaars uiteraard! Zij nemen het in een uit en thuiswedstrijd tegen elkaar op. De winnaar van deze duels neemt het volgens op tegen de ploeg die 4e is geworden in PO1.
Voor winnaar van deze wedstrijden is vijfde en dus laatste Europees ticket weggelegd.

Play-off 3 (PO3) – degradatie

In Play-offs groep 3 komen de nummers 15 en 16 terecht. Zij spelen maximaal vijf wedstrijden tegen elkaar.
Nummer 15 uit de reguliere stand krijgt 2 bonussen:

3 punten voorsprong op nummer 16.
Thuisvoordeel in de openingswedstrijd van deze best of 5.

Wanneer 1 van beide ploegen niet meer ingehaald kan worden zit PO3 er op. Indien nummer 15 in eerste 3 wedstrijden een punt of 7/9 pakt is dit bijvoorbeeld al het geval. Anders wordt er na 5 wedstrijden gezien welke ploeg het meeste/minste punten heeft.
De ploeg met minste punten zakt naar tweede klasse en zijn plaats wordt ingenomen door de kampioen van diezelfde tweede klasse. De ploeg met meeste punten speelt om behoud tegen 3 periodekampioenen uit de tweede klasse. Deze eindronde is een minicompetitie van 4 ploegen waarbij gestreden wordt om een plaats in de eerste klasse. Indien de winnaar van PO3 deze eindronde niet wint zakken ze alsnog naar tweede klasse.
Zo. Dat was in een notendop de uitleg van de Belgische voetbal Play-offs. Als je dit allemaal zo leest is het niet zo heel gek dat vanaf de invoering deze play-offs als onder vuur liggen.

Reden van invoering play-offs

Er zijn voornamelijk 2 redenen waarom ze ingevoerd zijn enkele jaren geleden:
1.) “Belgische ploegen kunnen Europees niet mee en dat is omdat ze te weinig tegenstand ondervinden van de kleinere ploegen in België. Dankzij PO1 spelen de topploegen meer topwedstrijden en dat gaat het niveau ten goede komen”
2.) “Dankzij meer topwedstrijden gaat er meer TV geld gegeven worden door betaalzender”
Voor reden 1 zijn geen duidelijke feiten te vinden. Voor reden 2 wel. Het klopt dat de TV gelden in België de voorbije jaren gestegen zijn. Volgens de één dankzij de invoering van de play-offs, volgens de ander heeft het daar niks mee te maken en komt het gewoon door de harde concurrentie tussen de verschillende betaalzenders.

Grote tegenstand

Supporters van de verschillende ploegen zijn over het algemeen tegen de play-offs en hebben door de jaren heen op verschillende manieren hun ongenoegen geuit.
Eén van de meest in het oog springende acties was “actie 17”. De supporters verklaarde zich “de zeventiende ploeg uit eerste klasse” en daarom werd er in 17ee minuut met witte zakdoeken gezwaaid.
Eén week later toonde een aantal spelers zich solidair met de fans en kwamen ze voor de wedstrijd het veld op met shirts met daarop duidelijke boodschappen. Een foto genomen voor de wedstrijd Beerschot – KV Mechelen:

Oneerlijk

Hoe oneerlijk de play-offs in België kunnen zijn, bewijst eigenlijk het seizoen 2010-2011. De eindstand in de Belgische Jupiler League was bovenin als volgt:

Anderlecht • 65 punten
Genk 64 • punten
AA Gent 57 • punten
Club Brugge • 53 punten
Lokeren • 50 punten
Standard Luik • 49 punten

In bovenstaande stand is te zien dat Standard Luik behaalde dus 16 punten minder dan Anderlecht heeft gehaald. Echter na de halvering van punten en afwerken van PO1 was dit eindstand.

Genk • 51 punten
Standard Luik • 51 punten
Anderlecht • 44 punten
Club Brugge • 43 punten
AA Gent • 33 punten
Lokeren • 31 punten

Uiteindelijk werd Genk dus kampioen en niet Anderlecht, dat na de reguliere competitie bovenaan stond. Wat Europees voetbal betreft: Standard Luik gaat naar 3de voorronde Champions League en Anderlecht mag het gaan proberen in de Europa League….

Conclusie

Je kan je dus wel voorstellen dat er in België flink wat weerstand is tegen deze play-offs. Het lijkt vooral een commerciële maatregel te zijn geworden. Je kan je alleen afvragen of dit uiteindelijk écht goed is voor het Belgische voetbal. De play-off wedstrijden voor groep 1 worden nog wel druk bezocht.
Maar je kan je wel voorstellen dat de wedstrijden voor play-off groep 2 totaal niet druk bezocht zijn. Iets wat we in de Nederlandse Eredivisie natuurlijk ook al terug zien. Stadions zitten leeg en teams spelen zelfs met wissel en jeugdspelers. Dat lijkt mij in ieder geval niet de bedoeling van deze hele opzet.
Uit een onlangs gehouden enquete bleek ook wel dat het draagvlak voor de play-offs zeer laag is. Maar 7% van de 5000 ondervraagden is voorstander van de huidige play-offs. Terwijl 41 procent weer terug wil naar een kampioenschap met 18 clubs.