De verlenging: garantie voor spanning, niet voor een winnaar

De verlenging is dertig zenuwslopende minuten, na de reguliere speeltijd, waarin ploegen strijden voor een plek in de volgende ronde of de toernooiwinst. De spanning van de spelers is voelbaar in de huiskamer, waardoor het leuk is om naar te kijken. Toch lijkt er zelden een winnaar te zijn na de verlenging. Zo liepen vier van de vijf verlengingen dit WK uit op een strafschoppenserie. Hierdoor lijkt een verlenging meer het uitstellen van de penaltyserie dan dat het daadwerkelijk een winnaar oplevert. De vraag is dan ook: wat is de toegevoegde waarde van een verlenging?

De veranderende regels

De verlenging is de afgelopen twintig jaar flink veranderd. In 1996 voerde de FIFA de ‘Golden Goal’ in. Deze regel hield in dat degene die als eerste scoorde in de verlenging, ook gelijk de wedstrijd won. De eerste ‘Golden Goal’ kwam op naam van Bierhoff, die in de EK finale van 1996 de winnende maakte tegen Tsjechië.
In 2003 werd de ‘Golden Goal’ afgeschaft. De voornaamste redenen hiervoor was dat ploegen vooral gingen verdedigen, in plaats van op zoek te gaan naar de winnende goal. Als alternatief introduceerde de FIFA de complexere ‘Silver Goal’. Deze regel hield in dat alleen het tweede kwartier van de verlenging gespeeld werd, als de stand na het eerste kwartier nog gelijk was. Een doelpunt was dus niet gelijk meer beslissend, maar het kon betekenen dat een wedstrijd 105 minuten duurde, in plaats van 120 minuten.
Na het EK van 2004 werd ook de ‘Silver Goal’ afgeschaft. Vanaf dat moment is de verlenging zoals we hem vandaag de dag weer kennen: twee keer vijftien minuten. Bij een gelijke stand na deze dertig minuten, worden er strafschoppen genomen.

De verlenging op EK’s en WK’s

Van de 93 knock-out wedstrijden sinds 2006, liepen er 33 wedstrijden (35,5%) uit op een verlenging. In 14 van de 33 gevallen (42,4%) werd er minimaal één keer gescoord in de verlenging. De overige verlengingen liepen allemaal uit op een penaltyserie.
Opvallend is de verhouding tussen doelpunten in de verlenging en het wel of niet volgen van een penaltyserie. Wanneer er gescoord werd in de verlenging, volgde er in twaalf van de veertien gevallen geen strafschoppen.
In de meeste verlengingen wordt dus niet gescoord. Als er al gescoord wordt, is dit in de meeste gevallen maar één keer (57,1%).

Doelpunten verdeeld over de wedstrijd

Op het eerste oog lijkt een verlenging dus weinig toegevoegde waarde te hebben. Een groot deel van de verlengingen loopt doelpuntloos uit op strafschoppen. Als er al gescoord wordt, gebeurt dit vaak maar één keer.

Toch valt dit, in verhouding met de andere delen van de wedstrijd, mee. Zo wordt er in de verlenging gemiddeld meer gescoord dan in de eerste dertig minuten. Bovendien verschilt het gemiddeld aantal doelpunten in de verlenging niet veel van het gemiddeld aantal doelpunten tussen minuut dertig en zestig.
Het is echter wel zo dat minuut één tot en met negentig ongeveer drie keer zo vaak voorkomen dan verlengingen. Een doelpunt in de verlenging heeft daarmee, gemiddeld gezien, een veel grotere waarde dan de doelpunten tussen minuut één en negentig. Uitschieters hebben daardoor een grote invloed op het gemiddelde. Denk aan de verlengingen op het EK van 2008 (gemiddeld 1,33 doelpunten) en het WK van 2014 (gemiddeld 0,875 doelpunten).

Conclusie

Sinds de invoering van de nieuwe regelgeving omtrent de verlenging, dienen verlengingen vooral voor het uitstellen van de strafschoppenserie. Bij 21 van de 33 verlengingen (63,6%) moesten de penalty’s de winnaar bepalen.

Bij 21 van de 33 verlengingen (63,6%) moesten de penalty’s de winnaar bepalen.

Toch leveren verlengingen, relatief gezien, meer doelpunten op dan de eerste dertig minuten van een wedstrijd. Dit komt waarschijnlijk omdat verlengingen minder vaak voorkomen. Hierdoor hebben doelpunten en uitschieters een grotere invloed op het gemiddelde.
Zeker op een eindtoernooi als het EK of het WK moet er gezocht worden naar een oplossing voor, of een nieuwe invulling van de verlenging. Na een lang seizoen lijken de spelers niet in staat te zijn om, met de huidige regelgeving, het verschil te maken in de verlenging. Hierdoor kijken toeschouwers in de meeste gevallen naar verlengingen die (doelpuntloos) uitlopen op een strafschoppenserie.
Het is daarom aan te raden om te zoeken naar een oplossing, die past bij de belastbaarheid van de spelers op dat moment van het seizoen én die bijdraagt aan de amusementswaarde voor de toeschouwers. Zo voerde de KNVB in 2014 in dat er bij de wedstrijd om de Johan Cruijff schaal geen verlenging wordt gespeeld. Door de belastbaarheid van de spelers op dat punt van de competitie, is er gekozen om bij een gelijke stand direct strafschoppen te nemen. Het lijkt niet meer dan logisch om dat ook op het EK en het WK te doen.