De wederopstanding van de Rode Duivels

Vrijdag 11 oktober 2013, 19:49 uur. Op het moment dat het Nederlands Elftal het veld opkomt voor de WK-kwalificatiewedstrijd tegen Hongarije, barst er bij onze Zuiderburen een volksfeest los. Dankzij twee doelpunten van Romelu Lukaku heeft het Belgische nationale voetbalelftal het WK gehaald. De enige overgebleven concurrent, Kroatië, wordt in eigen huis met 1-2 aan de kant gezet en een ruime tien jaar met eigenlijk alleen maar dieptepunten lijkt hiermee eindelijk afgesloten te worden. Over hoe een gouden lichting de voetbalharten van 10,5 miljoen voetballiefhebbers sneller laat kloppen.
Terug naar de bewuste dag in 2002. Terwijl voetballend Nederland nog steeds treurt over het missen van het WK, zit heel België gespannen voor de televisie. De Rode Duivels zijn ongeschonden de groepsfase doorgekomen en mogen in de achtste finales aantreden tegen de verliezend van 1998, Brazilië. Daar waar iedereen een simpele zege van de ‘Seleção’ verwacht, hangt eigenlijk de hele wedstrijd een stunt in de lucht. Het is dan ook aan de Braziliaanse doelman Marcos te danken dat Brazilië met 2-0 weet te winnen: Rivaldo (67e minuut) en Ronaldo (87e minuut) weten Geert de Vlieger te kloppen en brengen de Belgen in diepe rouw.
Hoe goed de wereld er in juli 2002 er nog uitzag voor de Belgen, zo slecht was dat in juni 2007. Na vier nederlagen tegen respectievelijk Polen, Portugal, wederom Portugal en Finland, vinden de Belgen zich terug op de 71e plaats van de FIFA-wereldranglijst, een dieptepunt in de historie van de Rode Duivels. Het land dat in 2002 nog de knock-out fase van het WK haalde, lijkt daarmee definitief afscheid te moeten nemen van de ‘grote’ landen.
Na twee mislukte pogingen de stap naar de ‘subtop’ te maken (begin 2010 en begin 2011), komt de ommekeer uiteindelijk toch. Marc Wilmots wordt aangesteld als bondscoach en boekt gelijk succes: vanuit een 53e plaats in augustus 2012, weten de Rode Duivels in drie maanden door te stoten naar een twintigste positie. Ondanks een éénmalige daling (van de twintigste naar de 21e plaats in december 2012), blijft het Belgische Voetbalelftal doorgroeien en weet het, één maand voor de kwalificatie voor het WK in 2013, de hoogste positie óóit op de wereldvoetbalranglijst te bereiken: een zesde plaats. Noot bij grafiek 1: een ‘laag’ grafiekpunt betekent een hoge positie, een ‘hoog’ punt een lage positie.

De selectie – verschuiving in spelersafkomst zichtbaar

Het succes van België komt niet zomaar uit de lucht vallen: het team is opgebouwd uit spelers die óf in grote buitenlandse competities spelen, óf bij een gerenommeerde Europese top- of subtopclub zitten. Onderstaand overzicht geeft een beeld van de afkomst van de spelers uit de Belgische selectie voor de duels tegen Kroatië en Wales (okt-13) en tegen Turkije en Estland (okt-09).

Wat in de tabelletjes opvalt, is dat in vier jaar tijd het Premier League-percentage flink is toegenomen, van 11,11% in 2009 naar 43,48% in 2013: in 2009 speelden er slechts twee voetballers in de Premier League (Thomas Vermaelen bij Arsenal en Marouane Fellaini bij Everton), terwijl dit aantal in 2013 toegenomen is naar elf. Het spelen in de Premier League zorgt voor veel tegenstand en kan dan ook een flinke groei in de marktwaarde veroorzaken: daar waar de gemiddelde spelerswaarde bijvoorbeeld in okt-09 maar 5,25 miljoen euro bedroeg, was dat in 2013 gestegen naar maar liefst 13,24 miljoen! Deze groei laat zien dat het Belgische voetbal in een ongekende lift zit.

De toppers – gouden lichting bezorgt België ommekeer

De groei in marktwaarde is uiteraard erg mooi, maar voornamelijk toe te wijzen aan de aanwezigheid van een zevental topvoetballers: Kevin de Bruyne (22 jaar), Eden Hazard (22 jaar), Vincent Kompany (27 jaar), Marouane Fellaini (25 jaar), Thibaut Courtois (21 jaar), Axel Witsel (24 jaar) en ex-Ajacied Jan Vertonghen (26 jaar). Net zoals het Belgische elftal zijn zij door de jaren heen kwalitatief beter geworden en zijn ze van een Europese middenmoter of subtopper door kunnen groeien naar een topclub. Daar waar de zes spelers in oktober 2009 nog een gezamelijke marktwaarde van 50,48 miljoen euro hadden, is dit anderhalf jaar later bijna verdubbeld (92,84 miljoen) en wéér een jaar later zelfs bijna verdrievoudigd (137,75 miljoen). De huidige marktwaarde van de zes bedraagt in totaal 201 miljoen euro, een dikke verviervoudiging in vier jaar tijd.

In grafiek 4 is hun marktwaardegroei pas echt goed te zien: wanneer we hun huidige marktwaarde vaststellen op 100%, valt op dat de marktwaarde van het merendeel van de voetballers vier jaar geleden nog 30% of minder van hun huidige waarde betrof. Vooral de ontwikkeling van Coutrois is opvallend: zijn marktwaarde is de laatste vier jaren meer dan verhonderdvoudigd!

België scoort goed op gebied van kwaliteitsverdeling

Om een beter beeld te krijgen van de waarde van het Belgische team, ten opzichte van de andere wereldgrootmachten, zijn de selecties uit oktober 2013 van de top-20-landen uitgezet tegen het team van België. De selectie van Argentinië is aangevuld met Lionel Messi: hij was afwezig in de laatste wedstrijd, maar mag toch wel gezien worden als dé vedette van het Argentijnse elftal.
Wat opvalt, is dat de Rode Duivels een selectie hebben met een erg hoge marktwaarde, 354,75 miljoen euro. Achter Spanje (562 miljoen), Duitsland (468,5 miljoen), Argentinië (421,7 miljoen), Brazilië (420,5 miljoen) en Italië (362,9 miljoen), hebben de Belgen de zesde hoogste selectiewaarde. Hiermee blijven ze onder meer Engeland (zevende, 324,5 miljoen) en Portugal (achtste, 318,5 miljoen) voor. Een fantastische prestatie! Ons Oranje doet het, met een elfde plek en 205,75 miljoen euro, weer wat minder: wij moeten onder anderen Uruguay (tiende, 206,45 miljoen) en Colombia (negende, 240,4 miljoen) voor ons dulden. Een overzicht:

Een hoge selectiewaarde hoeft echter niet automatisch te betekenen dat het land een goed team heeft: het kan ook erg afhankelijk zijn van een absolute vedette, zoals Portugal met Cristiano Ronaldo heeft. Het zou dan ook een beter overzicht geven wanneer de marktwaardes van de vedettes (met een ‘vedette’ wordt bedoeld: ‘de speler met de hoogste marktwaarde volgens transfermarkt.de’) van het land afgezet worden tegen de totale marktwaarde van de selectie. Een laag percentage betekent dat het land meerdere goede spelers heeft en een hoog percentage betekent dat het land erg afhankelijk is van één speler.
Op deze ranglijst doet België het nóg beter. Wanneer we de marktwaardes mogen geloven, is Eden Hazard de absolute vedette van het Belgische elftal. Met een marktwaarde van 42 miljoen euro heeft hij een aandeel van 11,84% in de totale marktwaarde van het team. De Belgen nemen met dit percentage een vierde plaats in, achter Italië (eerste met 8,54%), Duitsland (10,67%) en Spanje (derde met 11,57%). Brazilië maakt met 11,89% de topvijf compleet. Oranje doet het ook op deze ranglijst niet erg goed: met 21,87% nemen we een dertiende plaats in. En Portugal? Met een aandeel van 31,70% van Ronaldo is de EK-finalist van 2004 de hekkensluiter van deze ranglijst.

De wedstrijden – beter buiten de landsgrenzen

Wanneer we de wedstrijden van de Duivels in de laatste zes jaar bekijken, is een stijgend patroon zichtbaar: waar er in 2008 nog gemiddeld één punt per duel werd behaald (de blauwe lijn), is dit aantal in 2013 opgelopen naar meer dan 2,50 punten per wedstrijd. Deze stijging is niet toe te wijzen aan het beter presteren in thuisduels (de rode lijn, deze aantallen bleven door de jaren heen vrij constant), maar het beter presteren in uitwedstrijden (de groene lijn): sinds 2008 hebben de Belgen steeds meer punten behaald in uitduels dan het jaar daarvoor. Ondanks het wisselende aantal wedstrijden is er dan ook een sterke stijging in het gemiddelde aantal punten in uitduels zichtbaar.

Conclusie

De selecties, de wedstrijden, de spelerswaarden; aan alles is te zien dat het Belgische voetbal in een lift zit. De tijd van afzien en schaamte voor het nationale elftal lijkt voorbij en de Belgen kunnen, met een jonge en talentvolle selectie, weer een aantal jaren vooruit. Bovendien spelen de huidige selectiespelers van België hun duels vooral in Europese topcompetities, zoals de Premier League en de Ligue 1, in tegenstelling tot een aantal jaren geleden. Ondanks de geringe ervaring op internationale eindtoernooien vormen de Belgen, aan de hand van spelers als Fellaini, Hazard en Vertonghen, één van de belangrijkste outsiders van het aankomende WK!

---

Benieuwd naar de loting voor het WK van de Belgen, of bijvoorbeeld van Oranje? Zie hier de Loting WK 2014 voor Oranje en België.