Eredivisie in Cijfers: Speelronde 10

Dit weekend is de Eredivisie in de dubbele cijfers gekomen. Hoewel de klassieker ‘er moeten nog veel wedstrijden gespeeld worden’ nog van toepassing is, is de seizoensstart nu toch definitief achter de rug. Sterker nog, volgens Ernest Faber heeft zijn club FC Groningen ‘niet veel tijd meer’. Dit is misschien wat overdreven, al kan het slaan op zijn eigen positie na de nederlaag tegen Sparta. Of een ontslag van Faber na de nieuwe nederlaag gegrond zou zijn lees je, naast alle andere updates, verderop in dit verslag.

Spelers

Voordat we naar de clubs kijken, werpen we zoals gewoonlijk eerst een blik op de individuele prestaties van de aanvallend ingestelde spelers. Aangezien de seizoensstart nu zoals gezegd achter de rug is, doen we het deze keer iets anders. Natuurlijk volgen hieronder de gebruikelijke cijfers, maar we vergelijken deze keer de spelers niet met vorige week, maar met de standen na speelronde vijf. De meeste lijstjes zijn nu namelijk redelijk stabiel, waardoor je het misschien mist als een speler elke week een plaatsje stijgt.
Deze aanpassing lost niet alle minpunten van onze standen op. Sommige spelers verschijnen nog steeds vanuit het niets doordat ze ineens genoeg speelminuten hebben. Wat dat betreft; Luuk de Jong is coming. Dit verklaart de hoge entree van Giovanni Korte in Tabel 1 (waarin deze keer dus de ranking na speelronde vijf tussen haakjes staat).
Wat kun je dan wel uit de ranking halen? Spelers die zowel toen als nu in de top tien staan zijn consistent. Spelers die al (bijna) heel het seizoen spelen, en nu nieuw binnenkomen (Sol en Muhren) zijn in vorm gekomen, en de spelers die eruit zijn gevallen (Amin Younes, Reza Ghoochannejhad, Tim Matavz en Cyriel Dessers) hebben een dipje.

Daarnaast valt nog een speler op: Nicolai Jørgensen. Hij is de eerste Feyenoorder die in de top tien staat dit seizoen. Dit komt mede doordat hij nu genoeg minuten heeft, en mede door de vele schoten van Feyenoord deze ronde tegen Roda JC.
Voor Tabel 2 geldt min of meer hetzelfde. David Neres is een nieuwkomer die na vijf speelrondes nog niet genoeg minuten had gemaakt (ook hier: Luuk de Jong is coming). Daarnaast zijn Younes Namli en Brahim Darri goed bezig geweest sinds speelronde vijf, en zijn Youness Mokhtar, Alexander Buttner en Joris van Overeem enigszins teruggevallen.

Echter, hier lijkt iets meer aan de hand te zijn. Hakim Ziyech is echt los gekomen. Zijn stijging naar de koppositie betekent meer dan alleen de consistentie waarover we schreven bij Tabel 1. Het tegenovergestelde lijkt te gelden voor Zakaria Labyad. Hoewel zijn terugval minder ernstig is dan die van de voormalig nummer twee Mokhtar, lijkt zijn daling gerelateerd aan de mindere prestaties van FC Utrecht.
Dit beeld wordt bevestigd in Tabel 3 waar Mokhtar nog net in staat, maar is gekelderd naar plaats tien. Labyad is samen met Guus Til de enige speler die uit de top tien is gevallen (na speelronde vijf was er een gedeelde tiende plaats). Ook zie je de stijging van Hakim Ziyech hier weer terug.

Tabel 3 brengt wel twee andere punten aan het licht. Als eerste is er de nieuwe dominantie van de top twee; Ajax en PSV. Dit is sinds vorige week erg zichtbaar in onze lijst (oh, en zei ik al Luuk de Jong is coming?). Daarnaast valt de enige nieuwe binnenkomer op. Jürgen Locadia scoorde deze week twee keer in het juiste doel, maar is de hele maand al goed bezig.
Locadia is hierdoor een goede kandidaat voor speler van de week. We hebben hem echter al eerder in het zonnetje gezet, en deze lijstjes zijn onder meer bedoeld om de wat minder prominente spelers in beeld te brengen. Daarom kiezen we voor Brandley Kuwas die de uitblinker was voor Heracles tegen VVV-Venlo.

Teams

De ranglijsten voor individuele spelers zijn vrij intuïtief. Onze standen voor teams hebben daarentegen wat meer uitleg nodig. Die uitleg hebben we uitgebreid gegeven na speelronde 1, maar na twee maanden is enige herhaling misschien nuttig.
In Tabel 4 staat de verandering in (doel)punten ten opzichte van dezelfde wedstrijden gedurende vorig seizoen.
Zo verloor Roda vorig seizoen thuis met 0 – 2 van Feyenoord. Afgelopen zaterdag werd het 1 – 1. Dit betekent dat hun Δpunten met 1 toeneemt, hun ΔGoals voor ook, terwijl hun ΔGoals tegen met 1 afneemt. Voor Feyenoord neemt Δpunten met 2 af, hun ΔGoals voor neemt met 1 af, en hun ΔGoals tegen neemt met 1 toe.
Op basis van al deze veranderingen geven we in de laatste kolom van Tabel 4 ook een virtuele eindstand. Deze eindstand gaat er van uit dat alle uitslagen hetzelfde resultaat hebben als vorig seizoen, behalve de wedstrijden die al zijn gespeeld.
Aangezien PSV meer punten uit dezelfde wedstrijden heeft gehaald, en Feyenoord en Ajax minder, zijn zij nu op weg naar kampioenschap. De virtuele stand van VVV en met name NAC zijn iets minder betrouwbaar aangezien zij de resultaten van respectievelijk NEC en Go Ahead overnemen voor deze stand.

Zoals beloofd in de introductie een blik op FC Groningen. De noorderlingen zijn niet het meest verzwakte team dit seizoen, en stevenen volgens deze ranking niet op degradatie af. Wel gaat het, zeker aanvallend, minder dan vorig seizoen. Persoonlijk heb ik mijn bedenkingen geuit bij het op non-actief zetten van René Hake, dus alleenstaand lijkt dit geen reden om afscheid te nemen van Faber.
Ook laat deze ranking zien dat SC Heerenveen niet hoeft te wanhopen. Goed, de bekernederlaag tegen Willem II was niet goed, maar in de competitie doen de Friezen het nog steeds beter dan vorig seizoen. Het is nu aan hen om de klap tegen AZ te boven te komen, en de komende rondes weer punten te pakken.
Tabel 5 geeft een ranglijst op basis van expected goals (xG). Hier hebben we met name na speelronde 7 uitleg bij gegeven. Kort gezegd wordt op basis van schotlocatie bepaald hoe waarschijnlijk een schot een goal wordt, en op basis van een simulatie van deze schoten worden waarschijnlijkheden van een resultaat berekend.

Ajax staat eigenlijk al het hele seizoen aan de leiding in deze stand. Daarnaast zijn terugkerende thema’s aan de top van het klassement de hoge xC (expected conceded goals) van PSV en AZ en de lage xC van Feyenoord. Tot de wedstrijd tegen Roda stond Feyenoord ook synoniem met een lage xG, maar inmiddels behoren ze hier in ook tot de top drie. Dit geeft wel aan dat xG op lange termijn redelijk betrouwbaar is, maar individuele wedstrijden niet altijd juist weergeeft.
Op basis van deze stand heeft Ernest Faber meer problemen. Hij kan zeggen dat Groningen een punt minder heeft dan waar ze ‘recht’ op hebben, maar wijzen op pech is kortzichtig. De verdediging van Groningen is zwak en laat te veel schoten toe. Het verschil tussen het verwacht aantal tegendoelpunten (21) en het echte aantal tegendoelpunten (17) wijst eerder op enig geluk. En met een zeventiende plek in deze ranglijsten kunnen Groningen fans niet er op vertrouwen dat het niet slechter kan.
Nu hebben wij bij Tussen de Linies geen blik in de keuken bij Groningen, en willen we ook absoluut niet bijdragen aan het ontslag van wie dan ook. Wij kunnen zonder diepgaande analyse niet vaststellen waar bij Groningen precies de problemen zitten; trainer, selectie, begeleiding, of een combinatie van deze en andere factoren. Het enige wat we kunnen zeggen is dat Groningen inderdaad structurele problemen heeft dit seizoen.
Dit klinkt misschien als een open deur. Echter, over FC Twente, Sparta, FC Utrecht en Feyenoord kunnen we zeggen dat de problemen misschien minder groot zijn dan ze nu misschien lijken. ADO Den Haag, PEC Zwolle en met name Excelsior kunnen echter op basis van onze cijfers een terugslag verwachten.
Team van de week is wat ons betreft Sparta. Door te winnen zijn ze van de laatste plaats af, verbeteren ze de prestatie gezet in dezelfde wedstrijd van vorig seizoen, en stijgen ze in Tabel 5.

Bonus

Zoals vorige week aangekondigd bestaat de bonus deze week uit een vergelijking tussen prestaties in thuis- en uitwedstrijden. Op deze website staat de opsplitsing van de stand, met een archief dat terug gaat naar 1993/1994. Een aantal dingen vallen op:

• PEC Zwolle en PSV hebben thuis nog een 100% score.
• Vitesse pakt uit meer punten (dertien in vijf wedstrijden) dan thuis (vijf op vijf).
• Excelsior staat in de thuisstand laatste, maar in de uitstand gedeeld eerste.
• FC Groningen en FC Twente hebben uit dit seizoen nog geen punt gepakt.

Hier op aansluitend hebben wij onze xG tabel (Tabel 5) ook opgesplitst in een thuis en een uit deel. In Tabel 6 staat de thuisstand op basis van xG. Deze is gesorteerd op het verwacht aantal punten (xPunten) om vergelijking met de echte stand makkelijker te maken.
Voor een beter beeld van de prestaties is de laatste kolom toegevoegd. Het verwacht aantal punten per wedstrijd (xPpW) is simpelweg het aantal verwachte punten (xPunten) gedeeld door het aantal gespeelde wedstrijden (#).

In de thuisstand valt op dat Excelsior thuis gewoon niet goed is geweest. Ook bevestigt het enigszins het beeld dat Vitesse en VVV thuis relatieve problemen kennen. Om deze tabel leesbaar te houden hebben we alleen het verwacht doelsaldo (xD) gegeven.
Nadere bestudering van de cijfers leert ons dat PSV de hoogste vermaakswaarde heeft. De wedstrijden in Eindhoven bevatten een verwachte 3.96 goals (voor + tegen) per wedstrijd. Hiermee houden ze juist FC Groningen, een club waar het stadion leeg loopt, achter zich. In het NoordLease stadion zijn namelijk 3.62 verwachte goals te zien per wedstrijd.
Ook in uitwedstrijden is PSV in dit opzicht interessant met 3.96 verwachte goals per wedstrijd. Alleen AZ heeft in uitwedstrijden een hogere waarde: 4.02 verwachte goals per wedstrijd. Excelsior aan de andere kant vermaakt thuis niet (2.16 verwachte goals per wedstrijd), terwijl ADO achterna reizen vooral voor de echte supporters is (2.49 verwachte goals per wedstrijd).

Tabel 7 geeft de stand op basis van de verwachte punten in uitwedstrijden. Deze tabel toont dat de nul op vier van Groningen niet geheel toevallig is. De puntenloosheid van FC Twente in uitwedstrijden is met een xPunten van 6.3 een stuk verrassender te noemen. Ook blijkt hier uit dat Excelsior enigszins fortuinlijk is geweest in uitwedstrijden.

Vooruitblik

Ten slotte blikken we zoals gebruikelijk vooruit naar de volgende speelronde. Aangezien er deze week geen beker maar Europees voetbal is, zijn alle teams op Vitesse en Feyenoord na in principe fris.

• SC Heerenveen heeft op papier een sterkere ploeg dan Sparta. Op vrijdagavond moeten de Friezen in Rotterdam bewijzen dat zij de maand oktober uit hun hoofd kunnen zetten.
• Op zaterdag speelt AZ thuis tegen Willem II; een wedstrijd waarin vooraf alles wijst op een winst voor AZ. Kunnen de Alkmaarders de 2 – 0 van afgelopen seizoen herhalen?
• De club die thuis de minste verwachte punten haalt, Excelsior, neemt het op zaterdag op tegen het team dat uit de minste verwachte punten haalt, Roda JC. Kans voor beide teams om in Rotterdam de verhaallijn van het seizoen enigszins te herschrijven.
• In tegenstelling tot FC Groningen heeft Heracles tot nu toe een ietwat anoniem seizoen gedraaid. Mochten ze thuis echter verliezen, dan komt de nacompetitiestreep toch in de buurt.
• In Venlo mogen de promovendi het tegen elkaar opnemen. Mocht VVV van NAC winnen, dan komt het linker rijtje weer in zicht.
• De top vijf van afgelopen seizoen speelt op zondag, te beginnen met Feyenoord dat uit tegen ADO Den Haag mag laten zien dat ze mentaal sterk zijn. Een midweekse nederlaag bij en tegen Shakhtar Donetsk is niet onwaarschijnlijk. Als de Rotterdammers zich vervolgens in Den Haag niet verbeteren ten opzichte van de wedstrijd tegen Roda JC, dan kan er misschien al in potlood een kruis over het seizoen getekend worden.
• FC Utrecht is aan het worstelen, en zal niet blij zijn om nu naar Amsterdam te moeten reizen. Als er van Ajax verloren wordt, dan kan de achterstand op de subtop oplopen tot zes punten.
• Vitesse zal aan het begin van het seizoen misschien positief hebben gereageerd op het vooruitzicht om na de wedstrijd bij Zulte Waregem thuis te mogen aantreden tegen PEC Zwolle. Nu het team van John van ’t Schip echter derde staat, denken de Arnhemmers hier misschien anders over.
• De koploper mag de speelronde afsluiten. Gert-Jan Verbeek had misschien een ander debuut als FC Twente coach gewild dan een uitwedstrijd tegen PSV.

Na deze speelronde zijn wij zoals gebruikelijk weer terug met de elfde editie van Eredivisie in Cijfers. Opmerkingen en suggesties zijn altijd welkom in de comments, of via Twitter en Facebook.
Noot: Statistieken in dit artikel zijn tenzij anders vermeld mogelijk gemaakt door Opta en geraadpleegd via WhoScored.