Eredivisie in Cijfers: Speelronde 7

Waar vorige week de resultaten van de topclubs opvallend en vaak verrassend waren, waren ze deze week redelijk volgens verwachting. Vorige week waren de gevolgen voor de spelers van Ajax en FC Utrecht in onze lijstjes echter niet zichtbaar, zouden ze nu hun resultaten beter zijn wél getroffen worden?

Spelers

Eerder deze week zette ik Figuur 1 op Twitter. Deze figuur laat zien welke spelers de bal vaak verliezen (horizontale as) en welke spelers vaak scoren en assists geven (verticale as). Hieruit bleek dat David Neres en Lasse Schöne (en Vaclav Cerny) aanvallend veel meer bijdragen dan Frenkie de Jong en Justin Kluivert (en Amin Younes), zonder dat ze de bal veel vaker kwijtraken.

In hun wedstrijd tegen SC Heerenveen speelden beide spelers, en wisten samen met derde nieuweling Maximilan Wöber vier doelpunten te maken. Als ze speelminuten blijven maken zijn ze kanshebbers om in onze lijst van schutters (Tabel 1) naar voren te komen.

Ook als de nieuwe spelers in de basis van Ajax niet in aanmerking komen voor de lijst, hebben de Amsterdammers nog Klaas-Jan Huntelaar die de weinig veranderde lijst aanvoert. De nieuwkomer van vorige week Ragnar Ache heeft net als Gyrano Kerk plaats moeten maken. Zij zijn vervangen door Robert Muhren en Fran Sol. De degradatiekandidaten zijn dus goed vertegenwoordigd in de lijst.
Terug naar Ajax, waar Huntelaar niet scoorde, maar wel twee assists gaf. Komt hij hiermee dan ook in de lijst van spelers met de meeste key passes per 90? Nee, maar er staat wel een andere Ajacied aan de leiding, zoals Tabel 2 laat zien.

Het verhaal van deze week is echter niet de eerste plaats van Hakim Ziyech, maar de stijging van speler van de week Younes Namli. Tegen FC Groningen wist hij zes key passes af te leveren. Hiermee nam hij het werk van Youness Mokhtar deze week over, aangezien hij geen key passes afleverde.
Arber Zeneli is zonder te spelen de top tien binnen gekomen. Hij vervangt Joris van Overeem die net als Guus Til zijn goede seizoenstart even geen vervolg kan geven. Aangezien Zeneli tot nu toe veel minuten heeft gemaakt, zal hij voorlopig in aanmerking komen voor de lijst. Zijn grootste bedreiging komt waarschijnlijk van Brandley Kuwas die binnenkort genoeg minuten heeft om weer in de lijst te komen.

Tabel 3 geeft zoals gebruikelijk de combinatie van Tabellen 1 en 2. Het succes van Namli heeft hij net niet weten te onderstrepen met een plaats in deze ranking. Bjorn Johnsen staat 0.02 key passes + schoten per 90 voor op de Deen, en is daarmee de enige nieuwe binnenkomer. Hij komt deze lijst binnen ten koste van Jurgen Locadia die vlak voor de interlandperiode niet wist te imponeren.

Teams

Alex Pastoor zag tijdens Sparta’s nederlaag tegen Roda JC witte zakdoekjes. Aangezien de Rotterdammers vorig seizoen nog gelijk wisten te spelen in deze wedstrijd, zakken zij nu in de alternatieve ranglijst van Tabel 4.

Mede dankzij het verlies van dit weekend staat Sparta virtueel nu een plaatsje lager op de ranglijst voor 2018. Alleen NAC, dat vorige week tegen Feyenoord juist van de laatste plaats af was gekomen, staat onder hen. Zij zakken door hun nederlaag tegen ADO ook flink op onze lijst. Hun equivalent van vorig seizoen, Go Ahead Eagles, wist namelijk met 3 – 1 te winnen in Den Haag. Doordat ADO dit keer wel wist te winnen, stijgen zij het sterkst van alle teams.
Naast NAC is FC Groningen de andere grote verliezer van dit weekend. Door de late treffer van Zwolle verliezen de noorderlingen namelijk drie punten ten opzichte van vorig seizoen. Hierdoor zijn ze nu virtueel in het rechter rijtje, al liggen de clubs in de middenmoot dicht bij elkaar.
Onze andere teamstand betreft xG. Voordat we naar deze stand gaan, is het zinvol om enige uitleg te geven over deze stand. Naar aanleiding van de vorige editie van Eredivisie in Cijfers kwam er een belangrijke vraag binnen. Geparafraseerd kwam deze neer op: ‘ik heb de wedstrijd FC Groningen – FC Twente volledig gezien, en FC Groningen won terecht. Jullie xG score reflecteert dit echter niet. Kloppen jullie cijfers?’
xG is het aantal verwachte goals op basis van de geloste schoten. Elk schot krijgt een waarde toegekend op basis van de schotlocatie (met betere data kunnen ook betere modellen gemaakt worden). De optelsommen van al deze schoten leveren de xG scores op voor de teams. De schoten van één wedstrijd worden vervolgens duizend maal gesimuleerd om de kans op winst / gelijkspel / verlies te bepalen.
Neem FC Groningen – FC Twente als voorbeeld. FC Groningen schoot dertien keer op doel, FC Twente 16 keer. De schotlocaties van FC Groningen waren gemiddeld echter iets beter (vooral van binnen de zestien). Op basis hiervan kreeg FC Groningen een xG van 1.60, en Twente een xG van 1.78. Dit resulteerde in een winstkans van 30% voor Groningen, en 45% voor Twente.
Dit betekent echter niet dat Twente had moeten winnen. Als je onbevooroordeeld de hele wedstrijd hebt gezien en concludeert dat Groningen beter was, dan heb je waarschijnlijk een beter beeld van de wedstrijd dan xG kan leveren.
Een speler die in kansrijke positie compleet over de bal heen trapt wordt niet meegenomen in de data. Een speler die half vallend binnen de zestien een rollertje op goal aflevert wél. Als je de volledige wedstrijd ziet dan kun je dergelijke informatie meenemen in je evaluatie, vandaar dat voor individuele wedstrijden een (onbevooroordeelde) toeschouwer een betere inschatting kan maken dan de geautomatiseerde xG.
Wat voor nut heeft xG dan?

• De bijzonderheden van schoten middelen zich gedurende het seizoen uit. Je kan één keer een rollertje binnen de zestien produceren, maar dit gebeurt niet elke wedstrijd. Nu, na zeven speelrondes, geeft de stand een redelijk beeld van de verwachte goals van de teams.
• We zijn xG pas in speelronde twee gaan gebruiken na een vraag van een lezer om de gevoelsmatige score bij te houden. Afgaande op de recente reactie zat xG er naast bij FC Groningen – FC Twente. Echter, ook al zit xG er af en toe naast, het corrigeert vaker wél dan niet voor ‘onterechte’ overwinningen.
• Soms is de gevoelsmatige balans niet helemaal juist. Een team dat drie keer van buiten de zestien net naast schiet maakt misschien een betere indruk dan een team dat één keer van binnen de zestien recht op de keeper schiet. Echter, de kans dat een schot van afstand er in gaat is erg klein, dus kun je beargumenteren dat het tweede team meer winstkans had, ook als het niet zo aanvoelt.
• Ten slotte ben ik er van uitgegaan dat de lezer onbevooroordeeld is. Echter, vaak is dit niet het geval. xG kan supporters dan de vraag stellen ‘was het echt zo overtuigend?’ of ‘was het echt zo hopeloos?’

Omdat xG bij individuele wedstrijden er best naast kan zitten, publiceren we momenteel alleen de stand op basis van xG. We noemen af en toe individuele wedstrijden, maar proberen hierbij terughoudend te zijn in de conclusies.
Ook kunnen we helaas niet volledig voldoen aan de vraag gesteld na de eerste speelronde. We kunnen geen ranglijst maken op basis van ‘wat het resultaat had moeten zijn’. Wat maak je dan bijvoorbeeld van AZ – Feyenoord waar de 1 – 0 van AZ onterecht werd afgekeurd? Wat doe je met onterechte rode kaarten? Hoe bepaal je überhaupt wat wel en niet terecht is? We weten dat xG niet onproblematisch is, maar denken dat deze statistiek toch toegevoegde waarde heeft.
Overigens waarderen we de gestelde vraag zeer. Als er andere vragen zijn, schroom dan niet om ze te stellen.
Dat gezegd hebbende is het tijd om te kijken naar de resultaten van dit weekend. Excelsior wist drie keer te schieten en had daarmee een xG van 0.28. In eerdere speelrondes wisten alleen NAC (0.25 in speelronde 1 tegen Vitesse) en Roda JC (0.21 in speelronde 4 tegen FC Utrecht) een lagere xG te produceren. Deze teams speelden toen echter uit. Daarnaast wijzen de xG scores er op dat ADO Den Haag (tegen NAC) en Sparta (tegen Roda JC) zich bestolen mogen voelen. Dit resulteert in de volgende stand.

Ondanks de aanwezigheid van Fran Sol is de aanval van Willem II niet goed in het creëren van schoten. Hun nederlaag tegen PSV was vrij kansloos, en zij duikelen richting de onderkant van de lijst. Of, voor de Tilburgers met een halfvol glas, de prestaties zijn ondanks de nederlaag nog steeds goed genoeg om niet bij de onderste drie te eindigen.
De tegenstander van de Tilburgers stijgt juist op de lijst. PSV staat weer terug in de top drie, al is plaats vier dichterbij dan plaats twee. Hoewel ze evenveel tegendoelpunten hebben als Feyenoord, geven ze veel meer schoten weg. Dit kan hen in de toekomst gaan opbreken.
De winnaar van dit weekend is echter VVV dat is geklommen naar een play-off plek in de Eredivisie, en deze week ook overtuigend heeft gewonnen. Met deze overwinning klimmen ze in tabel 5 naar een 11e plaats.

Bonus

In onze Tabel 1 worden schoten van buiten de zestien niet gewaardeerd. Dit komt omdat schoten van buiten de zestien er gemiddeld slechts 4% van de tijd in gaan. Maar niet iedereen is gemiddeld. Wie schieten er boven gemiddeld vaak raak van buiten de zestien?
Als we kijken naar de spelers met meer dan 50% van alle speelminuten zijn de spelers in Tabel 6 degenen die het vaakst per 90 minuten van buiten de zestien schieten.

Dat Ziyech bovenaan staat is geen verrassing. Verder valt het op dat geen van de spelers in deze tabel vijf of zes doelpunten heeft gemaakt dit seizoen. Van deze zes spelers is Clint Leemans topscorer met vier doelpunten. Drie van deze doelpunten kwamen van buiten de zestien. De enige andere speler die dat kan zeggen (na dit weekend) is Steven Berghuis. Grappig genoeg schiet juist Berghuis niet vaak van afstand (minder dan 1x per negentig minuten). Voor de rest hebben spelers maximaal één doelpunt van buiten de zestien gescoord dit seizoen.
Wie heeft de beste ratio? Slechts veertien spelers die één keer per negentig minuten of vaker van buiten de zestien op goal schieten hebben ook van buiten de zestien gescoord. Van hen heeft Leemans logischerwijs de beste ratio; 20% van zijn schoten gaat er in. Hakim Ziyech daarentegen schiet bijna vier keer per wedstrijd van afstand, maar heeft nog niet van buiten de zestien weten te scoren.
Ook Namli, Jahanbaksh en Labyad scoorden nog niet en mogen hun keuzes misschien heroverwegen. Zeneli scoorde wel, maar had daar zoveel schoten voor nodig dat hij slechts 6.25% van zijn afstandsschoten wist te converteren dit seizoen.

Vooruitblik

Aankomend weekend is er interlandvoetbal. Derhalve zal er geen nieuwe editie van Eredivisie in Cijfers zijn, maar wel een tweede discussieonderwerp. Het eerste stuk over verdeling van de televisie gelden valt hier na te lezen.
Na de interlands zijn we natuurlijk terug om de wedstrijden van speelronde acht te bespreken. Deze speelronde begint op zaterdag 14 oktober met vier wedstrijden.

• Roda JC mag thuis proberen om hun puntenaantal te verdubbelen tegen NAC Breda.
• Ajax speelt een zeldzame zaterdagwedstrijd, en mag het hierin thuis opnemen tegen Sparta. Het wordt voor Pastoor deze wedstrijd dus waarschijnlijk lastig om de kritiek van de tribune stil te krijgen.
• Feyenoord bereidt zich voor op de wedstrijd van dinsdag tegen Shakhtar Donetsk met een thuiswedstrijd tegen revelatie PEC Zwolle.
• SC Heerenveen heeft zoals eerder besproken een lastige oktobermaand. Hun eerste test tegen Ajax was weinig succesvol. Thuisteam FC Utrecht heeft net lastige wedstrijden tegen PSV en Vitesse achter de rug en heeft dus ook bepaald geen makkelijke periode.

De overige vijf wedstrijden worden op zondag gespeeld.

• Brandley Kuwas kan in de wedstrijd van Heracles tegen Vitesse proberen om de benodigde minuten te maken om in onze lijstjes te worden opgenomen. Tegenstander Tim Matavz heeft de minuten wel, maar moet zijn vorm hervinden om zijn weg terug naar ons klassement te vinden.
• Willem II ontvangt thuis FC Twente. Als de Tukkers dit degradatieduel winnen slagen ze er waarschijnlijk in om verder afstand te nemen van de zestiende plaats. Winnen de Tilburgers echter dan kan Twente op punten gedeeld laatste staan na de speelronde.
• VVV speelt voor de tweede keer tegen een club uit de traditionele top drie. Kan koploper PSV in De Koel de Limburgers hun tweede seizoensnederlaag toebrengen?
• De op Ajax na beste aanval op basis van xG treft de zwakste verdediging (qua xG). FC Groningen ontvangt AZ Alkmaar in een wedstrijd die veel schoten en misschien ook veel doelpunten belooft.
• De afsluiting van de speelronde vindt plaats in Den Haag waar ADO hoopt dat Excelsior net zo weinig gaat inbrengen als tegen VVV.

Noot: Statistieken in dit artikel zijn mogelijk gemaakt door Opta en geraadpleegd via WhoScored.