De jeugdopleiding van Ajax staat al sinds jaar en dag bekend om haar goede kwaliteit en heeft al diverse prijzen weten te winnen met zijn jeugdopleiding. Daarom heb ik kort onderzocht waarom de Ajax jeugdopleiding kwalitatief zo goed is vergeleken met de rest van Europa. Toch is natuurlijk niet alles perfect binnen de jeugdopleiding van Ajax. Zo kwam uit het rapport Coronel naar voren dat lang niet alles goed is en er zeker ruimte is voor verbetering. Ik zal nagaan hoe Ajax dit wil gaan bereiken om zo optimale kwaliteit te gaan bieden.

De geschiedenis van de jeugdopleiding van Ajax

In boeken en op het internet is opvallend weinig te vinden over de geschiedenis van de toch wel succesvolle jeugdopleiding van Ajax. Als we terug kijken in de tijd dan heeft Ajax in ruim 110 jaar altijd grote talenten en ook minder grote talenten voortgebracht. De jeugdopleiding werd pas echt succesvol eind jaren zestig en begin jaren 70. Spelers als Johan Cruijff, Sjaak Swart, Johan Neeskens en Ruud Krol zorgde in die tijd voor een heel nieuwe dimensie van het voetbal. Na deze gouden jaren 70 waren het spelers als Rijkaard, Menzo en van Basten die voortkwamen uit de jeugdopleiding van Ajax.
In de jaren 90 waren het spelers als Davids, Seedorf en Kluivert die uit de o zo bekende jeugdopleiding van Ajax kwamen. In de jaren 2000 en later kwamen er spelers als van der Vaart, Sneijder en Stekelenburg voor uit de opleiding. Zo is te zien dat iedere decennia wel een kwalitatief goede lichting kende die kon zorgen voor de successen van Ajax.
De jeugdopleiding van Ajax betekende in de geschiedenis van Ajax eigenlijk kort gezegd dat Ajax bestaansrecht had. Het investeerde goed in de jeugdopleiding en had unieke trainingsmethodes. Dat is natuurlijk niet genoeg, want de talenten moeten we de kans hebben zich te ontwikkelen en dus de kans krijgen om in het eerste elftal te spelen. Aan de hand van ervaren spelers konden deze spelers zich optimaal ontwikkelen. Het is ook niet voor niks dat Ajax haar grootste successen heeft behaald met een ideale mix van jong talent en ervaren spelers. Daar schort het de laatste jaren aan bij Ajax. Er loopt te veel jeugd in het eerste elftal rond en te weinig geroutineerde spelers waar de talenten iets van kunnen leren. Vaak zijn de talenten al beter dan de gevestigde orde in het eerste en krijgen zij meteen te maken met hoge druk en een te hoog verwachtingspatroon.
Maar wat maakte de Ajax jeugdopleiding vroeger zo uniek ten opzichte van de andere Europese topclubs of andere clubs in Nederland? Het antwoord is niet eenduidig terug te vinden. Na het raadplegen van de website van Ajax en andere kleine bronnen valt wel te concluderen dat het vooral te maken heeft met de innovatie binnen de opleiding. Ajax dacht steeds een stap vooruit en bleef de opleiding ontwikkelen. Waar andere clubs alsmaar spelers kochten en de jeugd geen kans kreeg, kreeg de jeugd bij Ajax wel de kans. De optimale begeleiding speelde een belangrijke rol bij het doorbreken van de jeugd. Zo ontbrak het de jeugd nergens aan. Er werden busjes geregeld om jeugdspelers op te halen zodat deze op tijd konden zijn voor de training. Er werd een optimale fit geregeld tussen school en voetbal. Ook werd er in heel de opleiding hetzelfde getraind en werd dezelfde speelwijze gehanteerd. Alles binnen de opleiding had als hoofddoel om spelers door te laten breken in het eerste. Er was dus één helder doel en ook één helder beleid erbij.
De jeugdopleiding van Ajax staat niet stil. Ook zij zullen mee moeten gaan met trends en ontwikkelingen die binnen de sportwereld behoren, maar zullen ook rekening moeten houden met maatschappelijke ontwikkelingen en de toekomstvisie wat betreft de jeugdopleiding. Wanneer gekeken wordt naar de maatschappelijke ontwikkelingen bij de jeugdopleiding van Ajax valt onder andere op dat Ajax sinds kort is begonnen met de zogenaamde ‘Masterclass jeugdopleiding Ajax’. Deze masterclass is een driejarig opleidingsprogramma voor de jeugdtrainers van Ajax, zo valt te lezen op de website van BMC.nl bij het kopje maatschappelijke ontwikkelen. Dit is een intern programma dat is opgesteld in samenwerking met onder andere het adviesbureau BMC, de vrije universiteit van Amsterdam en de hoge school van Amsterdam. Wat Ajax hiermee wilt bereiken is om met de jeugdopleiding een kwaliteitsslag te maken.
Dit alles sluit aan om de jeugdopleiding binnen Ajax verder te professionaliseren. In het programma staan onder andere topsportontwikkeling, communicatie en leiderschap centraal. Door de kwaliteit van de jeugdtrainers te verbeteren wil Ajax hiermee de jeugdspelers nog beter en optimaler kunnen trainen.
Een andere maatschappelijke ontwikkeling die de jeugdopleiding van Ajax doormaakt is dat het meerdere filialen opent in verschillende landen en werelddelen. Zo is er Ajax Cape Town een Zuid-Afrikaanse club die speelt in de nationale competitie van Zuid-Afrika. Ajax heeft daar jeugdopleidingen gestart om ook daar al vroeg het talent te ontdekken en deze optimaal te kunnen trainen. In ruil daarvoor krijgen Zuid-Afrikaanse voetballers de kans zich uiteindelijk te ontwikkelen in eigen land of in Europa.
Daarnaast is Ajax ook met meerdere projecten maatschappelijk betrokken in Zuid-Afrika. Zo opent het Cruijff Courts om zo Ajax Cape Town maatschappelijk te integreren in de verschillende Townships. Ajax meldt dan ook op haar website dat ze dit erg belangrijk vinden: De ontwikkeling van deze gemeenschap is essentieel in deze missie. Door de eerste levensbehoefte – de gezondheid – te verbeteren, sport en spel hopen wij de basis en de ontwikkeling van de township verder te vergroten.
Ajax heeft haar beleid dus zo afgestemd dat beide partijen er beter van worden. Uiteindelijk doet Ajax iets terug voor de Afrikaanse gemeenschap en kan Ajax profiteren van de Afrikaanse jeugdopleiding.
Ajax schetst in het jaarverslag tevens dat het naar buiten toe wilt profileren als organisatie wat maatschappelijk betrokken is in deze samenleving. Iedere Ajacied moet dit naar buiten toe uitdragen en zich schikken in deze rol. Zo moet je betrokken zijn bij projecten met kinderen, acties met goede doelen, aanwezig zijn bij sponsorbijeenkomsten en professioneel gedrag vertonen in de media.
Ajax ondersteunt projecten op het gebied van Sport en Gezondheid, Sociale Integratie en Educatie. Door middel van een efficiënt beleid worden de activiteiten op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) verder geprofessionaliseerd op nationaal en internationaal niveau. Het is voor de directie van Ajax van groot belang dat MVO door iedereen binnen de organisatie met aandacht en passie wordt beleefd en uitgedragen, zonder commerciële doelstelling.
In de toekomst zal Ajax al deze aspecten willen behouden en waar mogelijk nog uitbreiden. Binnen de jeugdopleiding van Ajax heerst sindskort de mentaliteit, ‘school moet, voetballen mag’. Wat we in de toekomst kunnen verwachten wat betreft de kwaliteit van de jeugdopleiding en de maatschappelijke verantwoordelijkheid is veelal terug te lezen in het Onderzoeksrapport Coronel. Hierin worden aanbevelingen gedaan waar Ajax naar toe moet in de toekomst wat betreft haar jeugdopleiding. Zo is te lezen dat er duidelijkere functieprofielen binnen de opleiding moeten komen en dat er een hoofd jeugdopleiding voor een langere periode moet worden aangesteld. Verder moeten de jeugdtrainers kwalitatief beter worden. Zo moeten ze zich meer richten op de ontwikkeling van een speler in plaats van het behalen van resultaten met het team. Ook moeten de contacten met de ouders van jeugdspelers worden verbeterd, zij moeten beter worden voorgelicht en begeleid worden. Ouders moeten worden gezien als partner in plaats van als tegenstander.
Een andere aanbeveling is het invoeren van spelersrapporten met leerpunten, met feedback en een mondelinge of schriftelijke toelichting, alsmede een spelers-volg-systeem. Tevens moeten jeugdspelers die een contract krijgen, begeleid worden om niet in een gat te vallen. Door te blijven evalueren en te richten op de toekomst en dus in te spelen op trends en ontwikkelingen kan Ajax de kwaliteit van de jeugdopleiding waarborgen.

De toekomstige kwaliteit van de jeugdopleiding

Zoals al eerder is gezegd is Ajax bezig de jeugdopleiding te renoveren. Hoe dit uit zal pakken is natuurlijk nog niet bekend. Wel wordt verwacht dat deze veranderingen positief zijn wat betreft de jeugdopleiding en dat de kwaliteit dan ook verbeterd zal worden. Ajax merkte een trend die al enkele jaren speelt: Ajax loopt niet meer ver voor op andere clubs in Europa. Clubs waar veel geld zit, zoals Barcelona, hebben meer mogelijkheden om een kwalitatief betere jeugdopleiding neer te zetten. Net als vroeger zal Ajax zich dus weer moeten gaan onderscheiden en innovatief zijn om meer kwaliteit dan andere clubs te behouden of te vergroten. Veranderingen die op de planning staan of al doorgevoerd zijn:
Hoofd jeugdopleiding
1. Het hoofd jeugdopleiding dient voor een langere periode te worden benoemd. 2. Het hoofd jeugdopleiding moet meer en/of beter worden ondersteund, zodat hij meer tijd op het veld kan doorbrengen. 3. Er dient gecontroleerd te worden of er voor alle functies binnen de jeugdopleiding goede up to date functieprofielen zijn en of deze bij de betrokken medewerkers bekend zijn.
Jeugdtrainers
4. De kwaliteit van de jeugdtrainers dient over de hele linie genomen te worden verbeterd. Trainers moeten worden beoordeeld en afgerekend op de talentontwikkeling. 5. De jeugdtrainers dienen te focussen op het ontwikkelen van de talenten in hun teams en minder bezig te zijn met het resultaat van het elftal als geheel. 6. De jeugdtrainers moeten actief worden ingezet bij jeugdscouting.
Jeugdspelers
7. De contacten met de ouders van jeugdspelers dienen te worden verbeterd. Zij moeten beter voorgelicht en begeleid worden. Ouders moeten worden gezien als partners en niet als tegenstanders. 8. Aanbevolen wordt het invoeren van spelersrapporten met leerpunten, met feedback en een mondelinge of schriftelijke toelichting, alsmede een spelers- volgsysteem. 9. Spelers uit de jeugd die een contract krijgen moeten goed begeleid worden om te voorkomen dat ze in een gat vallen.
Bron: Rapport Coronel, 2008.
Een gevaar voor de toekomst is dat nog meer spelers al vroeg worden weggekocht door Engelse topclubs als Chelsea en Arsenal. Zij scouten al vroeg jeugdspelers om zo goedkoop aan goede spelers te komen. Wanneer deze spelers vertrekken, maakt dit niet meteen de kwaliteit van de jeugdopleiding minder, maar wel wat er uiteindelijk doorbreekt. Het product wordt als het ware wel kwalitatief minder. Een andere ontwikkeling die de kwaliteit in de toekomst kan verbeteren, is het masterclass programma, dat al eerder is uitgelegd in het hoofdstuk maatschappelijke ontwikkelingen. De kwaliteit van de jeugdopleiding zal dus niet achteruit gaan zolang men blijft vernieuwen en blijft inspelen op trends en ontwikkelingen.

Ten slotte

De hele club staat of valt met de kwaliteit van de jeugdopleiding. Het is daarom belangrijk dat Ajax er alles aan doet om deze kwaliteit te waarborgen en zich blijft ontwikkelen. Innovatie en creativiteit zijn in mijn ogen hierbij belangrijke pijlers!
Opmerkingen of aanvullingen? Geef gerust een reactie!