Jubileum: kroonprins De Boer vier jaar hoofdtrainer Ajax

Frank de Boer zit vandaag precies vier jaar op de trainersstoel van Ajax. Hij volgde op 6 december 2010 de opgestapte Martin Jol op. De eerste wedstrijd van De Boer is meteen een kraker: een Champions League-duel in Milaan, tegen de Rossoneri (0-2 winst). Een goed begin is het halve werk, bleek later. Vier landstitels en een Johan Crujff Schaal rijker zit de oud-international nog steeds op zijn post. Een analyse van zijn prestaties.
Frank de Boer zat tot nu toe 190 maal op de stoel als trainer van Ajax 1. Hij boekte met de Amsterdammers in alle officiële competities 114 overwinningen, speelde 39 keer gelijk en verloor 37 keer. Dat betekent dat de man uit Hoorn 60 procent van de wedstrijden in winst omzet, 20,5 procent in een gelijkspel en slechts 19,5 procent gaat verloren. Het doelsaldo onder De Boer in de eredivisie is uiterst positief. Ajax scoorde 314 maal onder zijn leiding en kreeg tot nog toe 124 doelpunten tegen, wat resulteert in een doelsaldo van +190. Ook in de KNVB-beker presteert Ajax naar behoren. Met het bereiken van de finale afgelopen seizoen (5-1 verlies tegen PEC Zwolle) als hoogtepunt.
Europees gaat het niet bepaald voor de wind. De Boer verliest in Europa, in tegenstelling tot in de eredivisie, vaker dan dat hij wint. In de Champions League verloor Ajax 11 van de 24 duels en in de Europa League kwamen 6 van de 10 wedstrijden niet tot een goed einde. Dit is ook te zien aan het doelsaldo: -15 in het kampioenenbal en -5 voor het kleinere broertje daarvan.
De Johan Cruijff Schaal sleepte De Boer één keer binnen. Ajax was in juli 2013 na verlenging met 2-3 te sterk voor AZ.

Balans per seizoen: uit en thuis

Ajax stond op het moment dat De Boer het stokje overnam van Jol vierde. Door zijn komst werd Ajax meteen kampioen. FC Twente werd op de laatste speeldag in de ArenA met 3-1 verslagen en dat was genoeg om de landstitel binnen te halen. De balans wijst uit dat van de 17 wedstrijden er 13 werden gewonnen. De Boer verloor geen enkel thuisduel in zijn eerste half jaar. Het lukte de tegenstander ook niet om een gelijkspel uit het vuur te slepen; acht maal winst was het thuisresultaat van Ajax na afloop van het seizoen 2010/2011 onder de oud-international.
Ook de seizoenen daarna veroverde De Boer met Ajax de kampioensschaal. De trainer blijft redelijk constant in de voetbaljaargangen daarna als het neerkomt op het aantal punten en gewonnen, verloren en gelijk gespeelde wedstrijden. Wat betreft doelpunten daalt het aantal. Het tweede seizoen onder De Boer scoorde Ajax 93 keer. Dat nam het derde seizoen af naar 83 en vorige jaargang scoorde Ajax 69 keer. Nu staat de teller na 14 duels op 33.

De onderstaande tabellen zijn gebaseerd op de thuis- en uitduels gespeeld in de eredivisie. Het eerste half jaar maakte de selectie van de oud-FC Barcelona-speler geen fouten. Alle thuisduels won zij. Daartegenover scoorden de Ajacieden erop los: 21 maal en slechts 2 tegendoelpunten moest de ploeg incasseren. De seizoenen daarna bleef het redelijk constant, wat betreft de uitslagen en het doelsaldo. Het aantal overwinningen varieert tussen de elf en dertien. Slechts eenmaal per seizoen werd verloren in eigen huis en het aantal gelijke spelen fluctueert tussen de drie en de vijf.

Vorig seizoen was een mager jaar buiten de eigen ArenA. Ajax won slechts zeven van haar zeventien wedstrijden op vreemde bodem. Vergeleken met de voorgaande seizoenen is dat erg mager, toen werd elf keer gewonnen. Echter, er werd maar twee keer verloren vorig seizoen en maar liefst acht keer resulteerde een wedstrijd in een remise. De seizoenen daarvoor leverde respectievelijk vijf en drie duels een gelijkspel op.
De ploeg van De Boer kwam ook lastig tot scoren in uitwedstrijden van de vorige voetbaljaargang: 27 maal. De jaren daarvoor scoorde Ajax 43 en 44 keer. Ondanks dat Ajax uit meer doelpunten tegen krijgt dan thuis, is de balans erg positief.

Favoriete tegenstanders en angstgegners

Ajax presteert tegen bepaalde tegenstanders opvallend goed en tegen anderen erg slecht. Al is voor dat laatste maar één opponent te noemen: FC Utrecht. Alleen de wedstrijden in de nationale competitie zijn meegenomen en Ajax moest minimaal vijf keer tegen een ploeg spelen om tot het rijtje te behoren. Te beginnen bij de vijf favoriete tegenstanders van De Boer. Hij zal er niet bepaald wakker van liggen als zijn ploeg tegen NAC Breda of Heracles Almelo moet opdraven. Koning Frank is nog altijd ongeslagen tegen beide clubs.
Het team van De Boer speelde acht keer tegen hen: zes duels gewonnen en tweemaal gelijk. Dat betekent dat Ajax gemiddeld 2,5 punt per wedstrijd uit het vuur sleept. Daarna volgen SC Heerenveen, FC Twente en PEC Zwolle. Ook tegen deze teams is Ajax nog altijd ongeslagen sinds de aanstelling van de succestrainer. Vijf overwinningen en drie gelijke spelen tegen SC Heerenveen en de Tukkers. De ploeg van huidige trainer Ron Jans verloor driemaal van Ajax en twee keer volgde een gelijkspel (de bekerfinale en wedstrijd om Johan Cruijff Schaal zijn dus niet meegerekend). De Boer sleept gemiddeld 2,33 2,25 en 2,2 punt per wedstrijd uit het vuur tegen de ploegen uit Heerenveen, Enschede en Zwolle.

Frank de Boer krijgt het benauwd als hij met zijn ploeg naar De Galgenwaard afreist of FC Utrecht op bezoek komt. Dé grote angstgegner van de Amsterdammers. Slechts één keer wonnen de manschappen van de oud-assistent-bondscoach van FC Utrecht. Drie wedstrijden verloren zij en de punten werden drie keer verdeeld. De Ajacieden behalen gemiddeld 0,86 punt per wedstrijd tegen De Domstedelingen.
Het verschil is erg groot tussen FC Utrecht en de overige clubs. Ajax behaalt bijna twee keer zo veel punten tegen Vitesse als tegen de ploeg van huidige trainer Rob Alflen, 1,63 punt per duel. Dat geldt ook voor PSV, AZ en verrassend genoeg ook ADO. Toch presteren De Boer en co redelijk tegen ADO: vier keer het maximaal haalbare, drie gelijke spelen en één nederlaag. Precies dat gebeurde ook tegen AZ. Goed voor 1,88 punt per wedstrijd. Al met al is FC Utrecht de enige tegenstander waarvan Ajax wakker ligt.

Vergelijking met voorgangers

Ajax versleet in tien jaar tijd tien hoofdcoaches. Frank de Boer staat precies 1461 dagen aan het roer bij de club. Er is een lijstje opgesteld met vijf trainers die hem voorgingen: Martin Jol, John van ’t Schip, Marco van Basten, Adrie Koster en Henk ten Cate. Van ’t Schip heeft nooit een wedstrijd op de bank gezeten. Hij was een soort tussenpaus na Van Basten en voor Jol. De statistieken wijzen uit dat De Boer niet boven zijn voorgangers uitsteekt, maar ook niet daaronder zit. Jol heeft de beste statistieken. Hij behaalde gemiddeld de meeste punten per wedstrijd (2,29), scoorde het vaakst per duel (2,78) en kreeg ook de minste treffers om de oren (0,72).
De Boer doet dat net iets minder goed. Hij krijgt bijna dertig procent meer doelpunten tegen dan zijn voorganger, zijn ploeg treft minder vaak doel en behaalt minder punten. Wat dat betreft staat de ex-verdediger er niet slecht op. Van Basten scoorde het minst vaak: 2,21 doelpunt per wedstrijd. Adrie Koster sleepte de minste punten uit het vuur: 1,92 per wedstrijd.

Geflopte spelers

Aan geld geen gebrek in Amsterdam. De club begon het seizoen met een begroting van 65 miljoen euro. Na de laatste transferwindow stond op de bankrekening een bedrag van negen cijfers: ruim honderd miljoen euro. Flinke bedragen investeren in nieuwe spelers deed de ploeg niet. Alleen Nick Viergever (AZ), Richairo Zivkovic (FC Groningen), Niki Zimling (huur FSV Mainz.05), Robert Muric (Dinamo Zagreb), Arkadiusz Milik (huur Bayer Leverkusen) en Diederik Boer (PEC Zwolle) voegden zich afgelopen zomer bij de selectie. Sterkhouders Daley Blind (ManU) en Siem de Jong (Newcastle United) vertrokken samen met onder andere Kenneth Vermeer (Feyenoord) en Danny Hoesen (FC Groningen). Ajax is geneigd steevast de beste spelers te verkopen. Daar kwamen anderen voor in de plaats. Welke spelers die onder het bewind van De Boer kwamen zijn top en wie zijn geflopt?
Te beginnen met de ‘flops’. Aan het begin van vorig seizoen verwelkomde de Ajax-trainer drie spelers: Bojan Krkic, Mike van der Hoorn en Lerin Duarte. Krkic werd gehuurd van FC Barcelona. Hij gold als een van de belangrijkste producten van La Masia, de jeugdopleiding van de Catalanen. Het kwam er in zijn jaren als fullprof nooit echt uit. Via omzwervingen bij AC Milan en AS Roma kwam hij in Amsterdam terecht. Waar het veelbelovende talent opnieuw geen potten wist te breken. Na een jaar nam Ajax alweer afscheid omdat de huurconstructie ten einde liep. Nu speelt Bojan voor Stoke City en daar zijn ze erg tevreden over hem.

“Van der Hoorn maakt regelmatig fouten die Ajax punten kosten.”

Duarte en Van der Hoorn kwamen over voor drie en bijna vier miljoen euro. Zij speelden voor Heracles Almelo en FC Utrecht. Duarte zou de vertrokken Christian Eriksen (vertrokken naar Tottenham Hotspur) moeten opvolgen en Van der Hoorn werd gehaald als opvolger van Toby Alderweireld (Atletico Madrid). Echter, de middenvelder en verdediger hebben nog altijd moeite met het niveau. Duarte speelt doorgaans zijn wedstrijden voor Jong Ajax. Van der Hoorn valt wel eens in, maar maakt fouten die de Amsterdammers punten kosten. De overtreding op Balotelli vorig seizoen in de Champions League, bijvoorbeeld. In de slotfase hield Van der Hoorn de Italiaan vast en gaf de scheidsrechter een strafschop aan AC Milan. Wie werd benut en zorgde ervoor dat Ajax opnieuw tot de Europa League verbannen was.
Tobias Sana is ook niet de man die men hoopte dat hij was. De Boer kocht hem in de zomer van 2012 voor vier ton van IFK Göteborg. Zijn eerste wedstrijden speelde de vleugelspeler met veel flair en dreiging. Regelmatig wist hij een doelpuntje mee te pikken, maar al snel was er het verval. Nu zit hij al anderhalf jaar op de bank en regelmatig op de tribune te verpieteren. Afgelopen zomer mocht hij weg, maar clubs werden nooit concreet.
De laatste flop is Theo Janssen. Door zijn wederopstanding bij FC Twente verdiende hij een transfer naar Ajax. Drie miljoen kostte de middenvelder. Onder zijn leiding werd Twente kampioen in 2010. Janssen zou het spel als controleur van Ajax gaan verdelen. De Arnhemmer werd kampioen en speelde niet onverdienstelijk. Hij lag echter redelijk vaak in de clinch met De Boer over zijn positie. Janssen zou niet renderen op die plek en liever aanvallender opgesteld worden. Na een jaar vertrok hij weer uit Amsterdam om voor zijn oude jeugdliefde Vitesse te gaan spelen. Inmiddels is de markante voetballer gestopt wegens een kruisbandblessure.

Geslaagde spelers

Technisch directeur Marc Overmars en De Boer zorgen niet alleen maar voor mislukkingen op transfergebied. Hieronder bespreken we vijf spelers die het wel gemaakt hebben in het eerste van Ajax. Jasper Cillessen is een van hen. De Groesbeker vertrok in 2011 bij NEC voor iets meer dan drie miljoen euro. De eerste twee seizoenen moest hij Kenneth Vermeer nog voor zich dulden. Totdat de doelman, die nu voor Feyenoord speelt, fouten ging maken. Cillessen pakte zijn kans met beide handen aan en is sindsdien niet meer weg te denken onder de lat. Hij was zelfs eerste doelman tijdens het WK in Brazilië. Deze week verlengde hij zijn contract tot 2018.
Niklas Moisander keerde in de zomer van 2012 AZ de rug toe. Hij was toe aan een stap hogerop. Ajax was in zijn ogen de perfecte club. De Amsterdammers legden vier miljoen euro voor hem neer. Hij veroverde direct een basisplaats, omdat hij als de vervanger van Jan Vertonghen werd gehaald. Na het vertrek van Siem de Jong naar Engeland is de Fin de nieuwe aanvoerder. Moisander kende onlangs een mindere periode, waarin hij door De Boer aan de kant werd gehouden. Maar nu staat Moisander weer iedere week opgesteld, mits fit of niet geschorst. Toch is een vertrek uit de hoofdstadf aanstaande, zo gaf hij aan. De vraag is: tijdens de winterstop of toch aan het eind van het seizoen?

“Lasse Schöne was in eerste instantie een breedteversterking.”

Lasse Schöne en Christian Poulsen kwamen beiden transfervrij over respectievelijk van NEC en Évian Thonon Gaillard FC. In eerste instantie haalde De Boer Schöne voor de breedte. Hij veroverde heel snel een vaste plek in het team. Vandaag de dag is hij een van de spelmakers. In Nijmegen en daarvoor in Doetinchem was Schöne een aanvallende middenvelder. De Boer toverde hem om tot rechtsbuiten. Vooral vorig seizoen was de Deen erg belangrijk. Kenmerkend voor Schöne zijn de dode spelmomenten. Regelmatig schiet hij een vrije trap achter de keeper of levert zijn corner een doelpunt op. Gratis opgehaald en van onschatbare waarde.
Poulsen werd in 2012 gehaald voor zijn ervaring. Hij speelde – als een van de weinigen – in alle grote competities in Europa: Premier League (Liverpool), Bundesliga (Schalke 04), La Liga (Sevilla), Ligue 1 (Évian) en Serie A (Juventus). In de wedstrijden dat hij er moest staan, stond hij er. De middenvelder kon zijn ploeg op sleeptouw nemen als het moest, en door zijn ervaring maakte hij zelden een fout. Ajax deed er goed aan hem transfervrij op te halen uit Frankrijk.
De laatste speler die top presteert is Thulani Serero. De Zuid-Afrikaan speelde voorheen voor het broertje van Ajax, namelijk Ajax Cape Town. Zijn eerste jaren in Nederland had hij moeite met het spel, maar hij speelt sinds vorig seizoen wekelijks. Ook in de Champions League geeft hij regelmatig zijn visitekaartje af. Serero is klein van stuk en daardoor heel wendbaar. Zijn spelinzicht is goed, waardoor hij regelmatig een medespeler voor de goal zet of zelf een kans creëert. Veel doelpunten maakte hij nog niet (6), maar de middenvelder is het type speler waar De Boer van houdt. En dat voor een prijskaartje van ‘slechts’ 2,5 miljoen euro.

Debutanten

De Boer pleit voor ‘eigen jeugd eerst’. Dat is te zien aan het aantal debutanten uit de eigen jeugdopleiding dat zijn opwachting mocht maken in het eerste. Veertien spelers werden van De Toekomst overgeheveld naar de ArenA. De bekendste: Nicolai Boilesen, Ricardo van Rhijn, Davy Klaassen, Viktor Fisher, Joël Veltman, Stefano Denswil, Ricardo Kishna en Anwar El Gazhi. Hen zie je dit seizoen regelmatig terug in de basis of als invaller.
Een opvallende debutant was Jaïro Riedewald. Zijn eerste officiële wedstrijd speelde hij in de beker, maar zijn competitiedebuut drie dagen later zal niemand snel meer vergeten. Ajax speelde in het Parkstad Limburg Stadion tegen Roda JC. Riedewald kwam in de 80e minuut, bij een 1-0 achterstand, in het veld voor Christian Poulsen. Acht minuten later maakt de 17-jarige invaller zijn eerste doelpunt voor Ajax. Drie minuten later krijgen de Amsterdammers een corner. Lasse Schöne staat achter de bal. Hij bereikt het hoofd van Veltman, die de bal doorkopt. Riedewald komt goed voor zijn man: 1-2. Het uitvak ontplofte. Een debuut om nooit te vergeten.

Favoriete XI De Boer

Koning Frank staat nu exact vier jaar aan het roer bij Ajax. Spelers komen en gaan. Maar wat is nou eigenlijk het favoriete elftal van de trainer? Er zijn diverse kanttekeningen bij te plaatsen. Het is slechts gebaseerd op het aantal gespeelde eredivisieduels. Schorsingen, invalbeurten en blessures zijn daarin niet meegenomen. De basiself is alleen gericht op het aantal basisplaatsen. Hier rolt vervolgens een percentage uit van het aantal duels dat de speler gespeeld had kunnen hebben. De formule: (aantal basisplaatsen / aantal mogelijke basisplaatsen) x 100%. Op basis van statistieken is dit het favoriete elftal van Frank de Boer.