Na tien speelrondes staat PSV fier bovenaan in de Eredivisie. Door een gat van vijf punten op naaste belager Ajax staan ze na de elfde ronde ook zeker aan kop. De meeste aandacht gaat uit naar de productiviteit van de Eindhovenaren dit seizoen. Met drieëndertig doelpunten scoort de ploeg van Phillip Cocu meer dan drie keer per wedstrijd. Hierdoor hebben ze zeven doelpunten meer gemaakt dan Ajax en elf meer dan Vitesse. Kunnen ze deze productiviteit volhouden? Hoeveel doelpunten mag men dit seizoen van PSV verwachten?
Is de productiviteit toegenomen?
De hierboven genoemde cijfers liegen er niet om. Echter, om te kunnen spreken van een toegenomen productiviteit moet er een link gelegd worden met eerdere resultaten. Zijn die drieëndertig doelpunten daadwerkelijk een toename ten opzichte van vorig seizoen?
Het antwoord op die vraag is simpel: ja. PSV scoorde inmiddels tien keer meer dan in dezelfde wedstrijden vorig seizoen. Hierbij hebben we de uitwedstrijden tegen VVV en NAC vergeleken met de uitwedstrijden tegen NEC en Go Ahead Eagles. In Tabel 1 staat een overzicht van de verandering in de door PSV gescoorde doelpunten per wedstrijd.
In het oog springt de toename tegen FC Utrecht. De 1 – 7 in Utrecht heeft flink bijgedragen aan het doelsaldo van PSV, en verklaart de helft van de toename ten opzichte van vorig seizoen. Het is echter te kort door de bocht om alles aan deze uitschieter toe te schrijven. In zeven van de tien wedstrijden tot nu toe scoorde PSV meer dan vorig jaar. PSV is dus zowel in absolute als in relatieve zin productiever ten opzichte van vorig jaar.
Europa
In tegenstelling tot in de Eredivisie was de productiviteit in Europa een stuk minder. In de wedstrijden tegen NK Osijek wist de ploeg niet te scoren waardoor PSV dit seizoen niet in Europa speelt, en Nederland verder wegzakt op de UEFA-coëfficiënten lijst. De lof voor de PSV aanvallers die ook in dit artikel geuit zal worden moet daarom wel binnen de juiste context bekeken worden; PSV doet het geweldig in onze competitie, maar wel in de relatief zwakke Eredivisie.
Echter, we halen Europa niet alleen aan om te kunnen klagen. Geen Europese verplichtingen hebben heeft als voordeel dat spelers frisser aan de Eredivisie wedstrijden beginnen. Daarnaast is er meer tijd om op de tegenstander van de volgende speelronde voor te bereiden.
Dit wordt ook geïmpliceerd door de productiviteit van PSV afgelopen seizoen. In de achtentwintig wedstrijden die PSV speelde zonder dat daar een Champions League wedstrijd aan vooraf ging scoorden ze gemiddeld 2.18 keer per wedstrijd. In de zes wedstrijden die wel voorafgegaan werden door een Champions League wedstrijd scoorden ze gemiddeld 1.17 keer per wedstrijd.
Nu valt hier van alles op aan te merken, en is het Europa-effect niet 100% duidelijk. Zo was PSV Europees na zes wedstrijden uitgespeeld, en is er dus sprake van een kleine steekproef (waardoor er (net) geen significant verschil is als je deze gemiddelden statistisch met elkaar vergelijkt).
Daarnaast waren de tegenstanders misschien van een hoger niveau in de post-Europa wedstrijden. Aan de andere kant waren vijf van de zes post-Europa wedstrijden thuiswedstrijden waardoor PSV het thuisvoordeel aan zijn kant had. Het verschil lijkt dus meer dan alleen toeval te zijn. Aangezien er dit seizoen drie Europese groepsfase wedstrijden zijn gespeeld, kan dit misschien drie gescoorde doelpunten verklaren.
Transfers
Maar goed, als je vijf doelpunten aftrekt van het totaal door de uitschieter tegen FC Utrecht, en drie doelpunten door het Europa effect, blijven er nog steeds twee extra doelpunten staan. Daarnaast moesten die doelpunten tegen FC Utrecht er nog wel in gelegd worden en is het niet gezegd dat de uitschieter tegen Utrecht en het Europa effect ongerelateerd zijn. Daarom moet er gekeken worden naar de spelers. Voordat we echter op individuen ingaan, geven we in Tabel 2 een klein overzicht van de transfers van PSV deze zomer.
In deze tabel staan alleen de aangetrokken en vertrokken veldspelers. Daarnaast is de linkerkolom van de tabel beperkt tot spelers die dit seizoen meer dan negentig minuten hebben gespeeld in de Eredivisie. Marco van Ginkel is bewust apart gezet aangezien hij in de winterstop werd gehuurd, maar nu voor het eerst ook de voorbereiding heeft meegemaakt.
Ten slotte moet voor de volledigheid vermeldt worden dat Sam Lammers al bij de club zat, maar dat hij nu echt de stap naar de A-selectie heeft gezet.
Wat opvalt is dat er zowel aanvallend als verdedigend in de breedte is ingeleverd. Voor Jetro Willems is er geen vervanger van buiten de club gehaald, en Van Ginkel is de enige ‘nieuwe’ centrale middenvelder, waar er drie zijn vertrokken. Hirving Lozano is niet direct de vervanger van een vertrokken speler (hooguit voor de in de winterstop vertrokken Luciano Narsingh), en is dus echt een toevoeging voor de aanval geweest.
Hoe dan ook zijn er vier/vijf basisspelers vertrokken, en zijn er twee voor teruggekomen. Op zich is dat niet bepaald een recept voor direct succes.
Productiviteit huidige spelers
Aanvallend zijn er met Lozano en gedeeltelijk Van Ginkel dus twee relevante spelers bij gekomen. Hoeveel van de toename in productie valt er aan hen toe te schrijven? Redelijk veel, en dit komt met name door Hirving Lozano.
Afgelopen seizoen was Gastón Pereiro de topscorer van PSV met negen gewone doelpunten plus een penalty. (N.b. afgelopen seizoen was Héctor Moreno met zeven doelpunten de derde man op de topscorerslijst van PSV.) Lozano heeft dit aantal gewone doelpunten van Pereiro na tien speelrondes (waarvan hij er acht speelde) reeds bereikt. Van Ginkel kan minder goede cijfers bijdragen.
Vorig seizoen scoorde hij 0.42 non-penalty doelpunten per 90 minuten. Dit seizoen scoorde hij er 0.30 per 90. Dit is minder dan Siem de Jong afgelopen seizoen (0.37), maar meer dan Pröpper (0.19). Van Ginkel draagt dus zeker bij aan het doelpuntenaantal, maar niet abnormaal veel.
Nu zijn er grofweg drie verklaringen voor een toenemend aantal doelpunten:
- Een toename in het aantal schoten
- Een verbetering van de gemiddelde schotlocatie
- Een verbetering van het conversie percentage (goals per schot, of goals per expected goal)
Deze drie punten gaan we in dit stuk verder uitwerken.
Het eerste punt is het makkelijkste te vergelijken. Afgelopen seizoen schoot PSV gemiddeld 18.9 keer per wedstrijd op goal. Dit was op Ajax (20.9) na het hoogste aantal schoten per wedstrijd in de Eredivisie. Dit seizoen schiet PSV vaker (20.8) ten opzichte van vorig seizoen. Dus het volume schoten is inderdaad toegenomen. Wel moet hierbij worden aangetekend dat ze hiermee nog steeds tweede staan achter Ajax(22.2).
Het toegenomen volume verklaart dus voor een deel de toename in productie, maar kan niet verklaren waarom PSV zeven doelpunten meer heeft gescoord dan Ajax.
Dan het tweede punt; schotlocatie. Schoten van buiten de zestien vliegen er op Studio Sport mooi in, maar daar zenden ze alle afzwaaiers niet uit. In het algemeen zijn schoten kansrijker naarmate ze dichter bij de goal afgevuurd worden.
Door een waarde toe te kennen aan elk schot op basis van de locatie kan een verwacht aantal doelpunten (xG) per schot berekend worden. Zonder penalties is de xG per schot gelijk gebleven; afgelopen seizoen was het 0.104, dit seizoen 0.105. Dit betekent dat de toename in productiviteit niet kan worden toegeschreven aan verbeterde schotlocaties.
Hierbij moet worden opgemerkt dat de schotlocaties iets meer zijn verbeterd dan aangegeven, aangezien PSV in tien wedstrijden vier penalties heeft gekregen tegenover zes gedurende het gehele afgelopen seizoen. Aangezien strafschoppen geen sterke samenhang met spelniveau hebben, en sowieso moeilijk te voorspellen zijn, is dit echter geen structurele verbetering te noemen.
Dit brengt ons bij het conversiepercentage. Dit seizoen heeft PSV 204 non-penalty schoten gelost, en 29 non-penalty goals gescoord. Dit is een conversiepercentage van 14.22%. Afgelopen seizoen lag dit percentage op 9.75%. Hierbij zijn overigens ook de twee eigen doelpunten van de tegenstander uit de cijfers gehaald. We kunnen concluderen dat de toegenomen productiviteit voor een deel ligt aan een toename aan schotvolume, maar vooral door een verbetering van schotkwaliteit.
Is die toename van de schotkwaliteit alleen toe te schrijven aan Hirving Lozano, of zijn er spelers verbeterd ten opzichte van vorig seizoen? In de onderstaande tabel staat een overzicht van de verwachte goals per negentig minuten alsook non-penalty goals per 90 minuten. Om het overzichtelijk te houden zijn alleen de cijfers van aanvallend relevante basisspelers gegeven.
Hirving Lozano heeft dit seizoen een immense productie, en is hiermee erg belangrijk geweest in de toegenomen productie van PSV. Momenteel vliegt echter bijna elke bal van de Mexicaan in het net. het is niet realistisch om te verwachten dat hij dit kan handhaven. Hetzelfde geldt in iets mindere mate voor Gastón Pereiro.
In vergelijking met vorig seizoen zijn Pereiro, Locadia en Bergwijn efficiënter met hun kansen. De onderliggende cijfers bieden echter een iets minder hoopgevend beeld. Locadia is echt productiever geworden met een toegenomen xG/90, maar de rest van de selectie heeft in de afwerking vooral wind mee gehad.
Uitzondering op deze regel, en op eigenlijk elke regel met betrekking tot verwachte doelpunten, is Luuk de Jong. In 2015/2016 werd De Jong vice-topscorer van de Eredivisie, maar sindsdien lukt er bijna niets meer. Afgelopen seizoen was zijn conversie zwak, en dit seizoen krijgt hij nog meer/betere kansen, maar heeft hij nog niet weten te scoren.
Voorbereidend werk
Voordat we klaar zijn om eindconclusies te trekken en voorspellingen voor de toekomst te doen, kijken we even naar de aangevers. Over het algemeen verschijnen schoten niet vanuit het niets. Wie doen het voorbereidend werk, en hoe is dit anders ten opzichte van vorig seizoen?
Eerst een blik op vorig seizoen. Zoals in onderstaande figuur te zien is vertrokken drie van de vijf spelers met de meeste key passes. Daarnaast vertrok met Zinchenko de speler die de meeste key passes per negentig minuten (3.44) afleverde.
Ook al geeft Figuur 1 geen cijfers per negentig minuten, is het duidelijk dat er spelers zijn vertrokken die aanvallend en opbouwend iets bijdroegen aan het PSV van afgelopen seizoen. Aan wie is het dan te danken dat de toevoer dit seizoen is verbeterd?
Uit Tabel 4 blijkt dat met name Steven Bergwijn, Gastón Pereiro en in mindere mate Joshua Brenet hun voorbereidende werk hebben verbeterd ten opzichte van vorig seizoen. Daarnaast doet Lozano meer dan alleen scoren. Ook De Jong en Ramselaar zijn frequentere aangevers dan vorig seizoen, maar aangezien zij relatief vaak reserve hebben gestaan kun je de toename in aanvoer minder aan hen toeschrijven.
Tabellen drie en vier schetsen een positief beeld van PSV ten opzichte van vorig seizoen, maar geven ook een probleem aan. PSV kan een enkele blessure opvangen, maar mist in het geval van een blessuregolf diepte in de selectie. Hier is aan het begin van het seizoen voor gekozen, maar kan een probleem zijn in de titelrace.
Conclusies
Hoewel de uitschieter tegen FC Utrecht en de vier verzilverde strafschoppen enigszins flatteren is de toegenomen productiviteit van PSV onmiskenbaar. Hier liggen meerdere, onderling gerelateerde factoren aan ten grondslag. In willekeurige volgorde zijn deze factoren:
- De buitengewone productiviteit van Hirving Lozano
- Een toename van het schotvolume
- Een verbetering van de schotconversie
- De goede vorm van Gastón Pereiro
- De Europese uitschakeling
- De groei van Jürgen Locadia als doelpuntenmaker
- De groei van Steven Bergwijn als aangever
Is deze verbeterde productiviteit te handhaven? Waarschijnlijk niet. Als PSV 3.3 doelpunten per wedstrijd blijft maken dan zouden ze op 112 doelpunten eindigen, en als ze per wedstrijd gemiddeld één doelpunt meer blijven maken dan vorig seizoen, dan zouden ze op 102 doelpunten eindigen. Dit kan als alles meezit, maar is vrij onwaarschijnlijk.
Specifieker is het onwaarschijnlijk dat Lozano 1.24 goals per 90 minuten blijft scoren. Met een dergelijke productiviteit zou hij, als hij vanaf nu alles speelt, op 39 doelpunten eindigen dit seizoen. Dit zou de hoogste productie sinds 1961 (41 goals) zijn. Hierbij gaan we er van uit dat Lozano in de winterstop niet verkocht wordt. Gezien de interesse in hem is dit echter verre van zeker. Daarnaast scoort Pereiro ver boven verwachting. Het is waarschijnlijk dat hij een terugval zal kennen.
Dit betekent niet dat PSV helemaal zal terugvallen naar de productiviteit van vorig seizoen. Het voordeel van absentie van een Europees programma zal niet verdwijnen. Daarnaast lijken Locadia en Bergwijn betere spelers dan vorig seizoen. Ten slotte is er Luuk de Jong. Als hij het net weer weet te vinden dan kan hij dit seizoen nog makkelijk in de dubbele cijfers komen, en daarmee bijdragen aan de productie.
Kortom: de productiviteitstoename van PSV dit seizoen is gedeeltelijk structureel. Een terugval is weliswaar te verwachten, maar een totaal van tachtig- of negentig-plus doelpunten is zeker haalbaar.
Noot: Statistieken in dit artikel zijn tenzij anders vermeld mogelijk gemaakt door Opta en geraadpleegd via WhoScored.
Nog geen reacties
Geef je mening Cancel