Tactische analyse PSV – Ajax: hoe beide ploegen elkaar in bedwang hielden

De eerste topper van dit Eredivisie seizoen is in een gelijkspel geëindigd. In een wedstrijd met weinig grote kansen kwam Ajax in de tweede helft op voorsprong door een doelpunt van Promes. Malen wist een kwartier voor tijd de gelijkmaker binnen te schieten.
Tijd voor een diepere duik in het plan van Ajax tegen de ‘cowboys’ van PSV, en de wissels van Van Bommel.

Het plan van Ajax tegen de ‘cowboys’ van PSV

In de persconferentie voorafgaand aan de wedstrijd zei Ten Hag het volgende over de manier van spelen van PSV:

“Ik denk dat PSV met name een blok van zes achterin heeft, waar af en toe een vijfde komt in de vorm van Dumfries. En voorin hebben ze vier ‘cowboys’.”

Dat Ajax deze ‘cowboys’ wilde afstoppen was duidelijk op te maken uit de manier van spelen. Ajax had het grootste gedeelte van het balbezit en nam vervolgens weinig risico. De ploeg van Ten Hag maakte voornamelijk gebruik van korte passes en veel breedte passes.

Het gevolg van deze manier van spelen was dat PSV in die eerste helft nauwelijks tot niet gevaarlijk kon worden vanuit de omschakeling. Precies zoals Ten Hag wilde.
In de tweede helft ging het echter anders. Ajax werd slordiger in balbezit en had ook minder de bal dan in de eerste helft. Het gevolg hiervan was een meer open karakter van de wedstrijd, waarbij PSV steeds meer mogelijkheden kreeg om gevaarlijk te worden op de helft van Ajax.

De vrijheid van Tagliafico

Al in de tweede minuut van de wedstrijd werd duidelijk hoe PSV Ajax onder druk wilde gaan zetten. Op het moment dat Ajax ver op de eigen helft balbezit had, stapte de rechtsbuiten van PSV door op Blind en werd Tagliafico vrijgelaten. Op het moment dat Tagliafico werd aangespeeld, stapte Dumfries door en speelden de Eindhovenaren ‘back op back’.

De keuze voor deze manier van drukzetten was niet gek. Het hele seizoen was Ajax al gevaarlijk via de rechterkant, waarbij de wisselwerking tussen Ziyech en Dest een succesvolle is gebleken. Door de organisatie op deze manier neer te zetten, lokte PSV de Amsterdammers om meer via de linkerkant te spelen.
Het gekke was dat Ajax nauwelijks tot geen gebruik maakte van de vrijheid van Tagliafico. De ploeg had de voorkeur om door de as op te bouwen. Konden ze Alvarez of Martinez niet makkelijk bereiken, hanteerden de Amsterdammers de lange bal in de richting van Tadic.
Het lijkt er dus op dat Ajax wilde voorkomen dat PSV ‘back op back’ ging spelen op de helft van Ajax. Een van de redenen hiervoor kon zijn dat de bal richting Tagliafico vaak door de lucht gegeven moest worden. Hierdoor zou de Argentijn een moeilijke bal krijgen onder hoge druk van Dumfries.
Een andere reden kon zijn dat het in die situatie überhaupt lastig was voor Tagliafico om een afspeelmogelijkheid te vinden. PSV zou bij ‘back op back’ namelijk over het hele veld één op één spelen, waardoor de linksback op dat moment geen afspeelmogelijkheden had. Bovendien zou Tagliafico op die momenten heel erg beperkt worden in zijn opties door de zijlijn.

De slecht uitgespeelde mogelijkheden van PSV

Ondanks dat Ajax de bovenliggende partij was in de eerste helft, had PSV twee grote mogelijkheden die de Eindhovenaren niet goed uitspeelden. Het gevolg hiervan was dat de dreigende situaties eigenlijk niet eens een kans opleverde.
De eerste mogelijkheid was in de 25e minuut. Ihattaren kreeg de bal op de rand van het strafschopgebied aangespeeld, maar zag de opkomende Dumfries over het hoofd. Hij ging in deze situatie voor eigen succes, waar een pass op Dumfries een hele grote kans had opgeleverd.

De tweede mogelijkheid was één van de weinige gevaarlijke counters van PSV. Neres speelde Martinez aan, die eigenlijk niets met die pass kon. Vervolgens veroverde PSV de bal waarna er een vier tegen twee situatie ontstond. Deze werd echter zo slecht uitgespeeld, dat de overige Ajacieden tijd hadden om terug te sluiten.

De wissel van PSV:

Na ruim zeventig minuten voetbal had Mark van Bommel genoeg gezien. De trainer was tot de conclusie gekomen dat zijn team het anders moest doen om tot een resultaat te komen. Hij koos er daarom voor om Sadilek en Hendrix te wisselen voor Boscagli en Gakpo. PSV ging vanaf dat moment met één controleur spelen in plaats van twee. Bovendien ging Malen, samen met Bergwijn, achter spits Gakpo spelen.

Twee minuten na de wissel wist PSV de score al gelijk te trekken. De gelijkmaker kwam tot stand bij een ingooi, waarbij Gakpo zich uit de spits liet zakken. Hiermee lokte de nieuwe spits van PSV in eerst instantie Veltman met zich mee.
Na een kaats wist Gakpo aan de aandacht van Veltman te ontsnappen. Niet veel later kwam de spits opnieuw aan de bal. Op dit moment stapte Blind óók weg uit het centrum, waardoor er een enorm gat ontstond. Tegelijkertijd liet Martinez Malen uit zijn rug lopen, die goed gebruik maakte van de gegeven ruimte: 1-1.

Aan de ene kant kan dus worden gesteld dat de wissel van PSV tot de gelijkmaker leidde. Malen kwam na de wissel vanaf het middenveld, waardoor hij meer gebruik kon maken van één van zijn grootste kwaliteiten: loopacties maken in de diepte.
Bovendien zorgde het inbrengen van Gakpo voor nog meer bewegelijkheid voorin bij PSV. Zoals uit de 1-1 ook bleek, zorgde dit er toch voor dat Ajax de organisatie niet helemaal op orde had.
Aan de andere kant kan worden gesteld dat Ajax bij de 1-1 een fout maakte, die los gezien moet worden van de wissel van PSV. Als de centrale verdedigers van Ajax (Veltman en Blind) zich niet zo makkelijk uit het centrum lieten lokken door Gakpo, had Malen de ruimte niet gehad om zijn loopactie in de diepte te maken. Daarnaast had Martinez ook met Malen mee kunnen lopen. De controlerende middenvelder van Ajax reageerde echter pas toen het al te laat was.

Conclusie

PSV lijkt een manier te hebben gevonden om de gevaarlijke rechterkant van Ajax af te stoppen. Door de rechterkant van Ajax vast te zetten en Tagliafico vrij te laten, komt de wisselwerking tussen Ziyech en Dest minder goed tot uiting.
Het verbeterpunt voor de ploeg van Van Bommel is om beter om te springen met de mogelijkheden die het krijgt. In dit soort wedstrijden moeten beslissingen in een split second worden genomen.
Tegen Ajax wordt dit op cruciale momenten niet goed gedaan.
Ajax lijkt een manier te hebben gevonden om de ‘cowboys’ van PSV te bestrijden. Door veel op balbezit te spelen en weinig risico te nemen, voorkomt Ajax dat PSV in de door hen gewenste omschakelmomenten komt.
Het verbeterpunt voor Ten Hag zijn ploeg is om met deze manier van spelen tot meer doelkansen te komen, en tegelijkertijd om deze manier van spelen langer vol te houden.

Pass maps en Expected Goals: