Thuisduel cruciaal voor kansen PSV in kampioenenbal

Voor de verandering dient er door een Nederlandse club eens niet afgestempeld te worden in de Europa League. Na negen magere jaren volgen hopelijk eindelijk wat vette jaren in de Champions League. Te beginnen met PSV dit seizoen. We geven je aan de vooravond van het cruciale tweeluik tegen Atlético Madrid inzicht in de mogelijkheden van de Eindhovenaren.

De feiten

Even wat Brabantse feitjes op een rij. PSV speelde inclusief voorrondes veertien keer mee in het belangrijkste Europese bekertoernooi. Voor de laatste auditie binnen de Champions League moeten we wel ver terug de tijd in, namelijk ergens in jaargang 2008/2009. De club zat toen in een vijver met Olympique Marseille, Liverpool en, daar hebben we hem, Atlético Madrid. PSV kreeg toen klop in de Spaanse hoofdstad. Uitslag die avond: 2-1. Deze wedstrijd tegen Atletico werd wel zonder publiek gevoetbald. Spaanse ‘fans’ hadden zich in een eerdere uitwedstrijd misdragen. De teleurstellende uitkomst dat seizoen was 3 punten, 4e plek en een vroegtijdige uitzwaai in Europa.
Dit jaar kwam PSV in ieder geval beter uit de startblokken met 10 punten uit zes wedstrijden in de groepsfase. De Eindhovenaren scoorden in deze editie totaal acht keer en eindigden knap tweede achter het Duitse Wolfsburg. Maar in welke mate kwamen deze acht doelpunten overeen met wat we zouden mogen verwachten? En met verwachting bedoelen we dan het aantal goals gezien vanuit de hoeveelheid kansen en nog belangrijker: de kwaliteit van deze kansen in de poule. Voor deze maatstaf gebruiken de data-fetisjisten al een tijdje de populaire verwachtingsmaat ExpG.
In de onderstaande afbeeldingen is deze zogenaamde ‘goalverwachting’ van PSV binnen de groepsfase gevisualiseerd aan de hand van de schotlocaties. Grotere rondjes, grotere kansen, grotere ExpG. Al die rondjes met een bijhorende ExpG worden weer op een hoop geveegd en zorgen voor een uiteindelijke goalverwachting.

Zo scoorde PSV in zijn thuiswedstrijden een kleine 3 goals meer dan we theoretisch zouden kunnen verwachten gezien de kansen. In de uitwedstrijden lag het aantal goals iets onder deze verwachting. Even voor de context: Atletico Madrid is met een ExpG van ongeveer drie goals in uitduels een stoptreintje, maar dit transformeert thuis in een hogesnelheidstrein. Atletico Madrid heeft in eigen huis namelijk een zeer hoge goalverwachting van 10,4. Dat leverde ze overigens ‘maar’ zeven goals op.

ExpG per speler

Wat is de ExpG per speler dan? In tabel 1 is de totale ExpG opgesplitst naar de verschillende spelers. Maxime Lestienne ging met zijn 164 speelminuten het meest effectief om met zijn kansen. Zes schoten, twee doelpunten en hij zit daarbij 1,11 boven wat we mogelijker wijs zouden kunnen verwachten. Grootste aderlating in de confrontatie met Atletico is wel de afwezigheid van ‘mister ExpG himself ‘ Luuk de Jong (ExpG van 1,62). De aanvoerder ontbreekt woensdag door zijn derde gele kaart. Het stempeltje ‘knulligheid’ mag hier wel op, omdat de club bewust niet tegen De Jong had gezegd dat hij op scherp stond, zodat hij zich niet in zou houden.

Passing

Wat zeggen de statistieken als we kijken naar de gemiddelde passingcombinaties binnen de poulefase? In de onderstaande afbeeldingen worden de combinaties binnen de 4-3-3-speelstijl van PSV (per linie) weergegeven. Er is hierbij gekozen voor posities in plaats van individuele voetballers. Passingsanalyse gericht specifiek op voetballers is over meerdere wedstrijden heen wat lastiger omdat sommige voetballers op verschillende posities spelen.
De blauwe cirkel is de positie die centraal staat binnen elke afbeelding. Dit is de positie die de passing verstuurde. De resterende posities zijn de ontvangers van betreffende passing. Hoe groter de cirkel des te meer die positie een passing ontvangt van de blauwe positie.

Kunnen we aan bovenstaande afbeeldingen een conclusie ontlenen? Een beetje. Er zijn toch wel wat patronen te herkennen binnen de passingscombinaties. Zo zoekt de verdediging aan de rechterkant (DR) verhoudingsgewijs wat directer de snelle vleugelspits (FR) op in vergelijking tot de linker evenknie (DL naar FL). Dit kan natuurlijk een deel te verklaren zijn door de afwezige Jetro Willems, die nu wel gaat starten.
Een andere markante regelmaat is dat beide centrale verdedigers (DCR & DCL) in hun passing wat meer georiënteerd zijn naar de linkerkant van het veld. Het middenveld links (ML) komt hierdoor veelvuldig aan de bal in vergelijking tot bijvoorbeeld de rechterzijde (MR). Mogelijke verklaring is dat PSV de opbouw meer uit besteed naar links midden (ML). De rechtermiddenvelder (MR) is het meest gericht op de centrale aanvaller (CF) en visa versa. De centrale positie (MC) is binnen het Eindhovens middenveld wat behoudender en meer gefocust naar linksachter.

Conclusie

Dat in de tijd van de devaluatie van het Nederlandse voetbal, PSV weet te overwinteren is een positieve uitschieter. Volgens de twee belangrijkste Europese team ratings (Euroclub index & UEFA rating) heeft PSV woensdagavond wel een flink bot om op te kluiven. In deze rating-lijsten worden Europese teams gerangschikt naar sterkte. PSV schommelt rond een 33e plek en Atletico staat op plek vijf.
Of Cocu in het strijdplan aan heeft gegeven het geliefde counterspelletje te spelen is even afwachten. Het plan van aanpak binnen de Champions league is meestal:

• De tegenstander laten komen tot de middenlijn en vanuit daar georganiseerd druk zetten.
• Wachten op een fout van de tegenstander.
• Zo direct en rap mogelijk de flanken (Narsingh, Locadia en Lestienne) zien te bereiken.

Tegen Wolfsburg en Machester United werkte deze tactiek prima. Wel een klein ‘probleempje’ woensdag tijdens de bespreking in de kleedkamer. De afwezigheid van spits Luuk de Jong. Een ander belangrijk aspect binnen de strategie is de bouwsteen Andres Guardado. Dat binnen de passingsstructuur het gewicht ligt naar de linkerkant van de grasmat is een gevolg van de kwaliteiten van deze speler. Guardado is de belangrijkste brug van verdediging naar aanval.
De schotstatstieken (ExpG) wijzen uit dat PSV thuis waarschijnlijk nog wel weet aan te klampen bij de mannen uit Madrid. Uit, in de return over twee weken, wordt het erg lastig. Samengevat: een goed thuisresultaat woensdag is cruciaal voor de kansen op de volgende ronde.