Waarom scoort FC Groningen dit seizoen zo weinig?

Verdedigend staat FC Groningen dit jaar als een huis. Alleen AZ (11) en Ajax (16) krijgen dit seizoen minder tegendoelpunten te verwerken dan de ploeg van Danny Buijs (18).
FC Groningen heeft dan wel slechts twee doelpunten meer dan koploper Ajax, toch staat het na de eerste seizoenshelft 19 punten achter op de Amsterdammers. Een van de redenen hiervoor is het gebrek aan doelpunten van Groningen.
FC Groningen trof dit seizoen pas 21 keer doel. Alleen VVV-Venlo, FC Emmen en ADO Den Haag kwamen minder vaak tot scoren in de eerste seizoenshelft.

Spelers tussen de linies niet bereikbaar

FC Groningen speelt dit seizoen het vaakst vanuit een 4-4-2. Ook de 4-2-3-1 met een ‘dubbele 6’ komt dit seizoen voor.
De aanvallende organisatie is vrij gestructureerd, vanuit welke formatie er ook gespeeld wordt (voor zover formaties überhaupt van belang zijn).
De vier meest aanvallende spelers, vaak ook de meest creatieve, zijn vrijwel altijd te vinden in de as en in de half-spaces. Het liefst in een ruit, omdat er dan altijd effectieve diagonale passen gegeven kunnen worden.

In beide thuisduels tegen FC Utrecht komt FC Groningen niet tot scoren. Dit is vooral te wijten aan de list die trainer John van den Brom heeft bedacht. Hij laat de middelste lijn (bestaande uit 4 of 5 spelers) vóór de aanvallers van Groningen spelen (zie onderstaande afbeelding). Lundqvist (linkermiddenvelder) en Hrustic (rechtermiddenvelder) zijn naar de as bewogen om zich tussen de linies aan te bieden.

Doordat de creativiteit van de opbouwers van Groningen niet overhoudt, worden de aanvallende spelers moeizaam gevonden. In plaats daarvan gaat de bal achterin van links naar rechts, terwijl Utrecht steeds door kantelt naar de balkant om de passlijnen naar de voorhoedespelers af te schermen.

Elf dagen later, als FC Groningen en FC Utrecht elkaar treffen voor de KNVB-beker, verdedigt FC Utrecht weer op dezelfde wijze. De lijn van vijf (met spits Van der Streek ervoor) schermt bijna iedere verticale pass af.
Het resultaat van deze manier van verdedigen is dat Groningen in de twee wedstrijden tegen FC Utrecht tot slechts zes schoten komt.

Verkeerde keuzes op de helft van de tegenstander

Er zijn uiteraard ook momenten dat middenvelders en aanvallers wel vrijkomen tussen de linies. Spelers als Lundqvist, Hrustic en El Hankouri hebben hier wel degelijk gevoel voor. Geregeld komen zij dan vrij achter de middenvelders van de tegenstander.
Op dit soort moment grossieren de Groningers in balverlies en in het maken van verkeerde keuzes.

Gemiste kans nummer één

Hrustic is hier richting de as bewogen en staat helemaal vrij tussen de linies. Met een simpele pass zouden zo twee tegenstanders worden uitgespeeld. Toch kiest hij voor een heel ingewikkelde pass richting de diepgaanda Asoro. De pass komt dan ook niet aan.

Gemiste kans (op een kans) nummer 2

De bal is hier bij linksback Van Hintum. Hij heeft alle tijd om om zich heen te kijken en de juiste speler aan te spelen. Voor de hand ligt een lage, strakke pass richting Warmerdam (vierkant). Hij is knap vrijgekomen tussen het verdedigende blok en de middelste linie van Sparta Rotterdam.
Van Hintum kiest hier echter niet voor de pass richting Django Warmerdam. De back gaat voor een hoge voorzet richting Benschop, die tegen twee sterke centrale verdedigers moet opboksen. Benschop wordt bij lange na niet bereikt en de bal gaat uiteindelijk zelfs over de zijlijn uit.

Gemiste kans nummer drie

El Hankouri heeft zichzelf hier door een knappe actie vrijgespeeld. Op de rand van het zestienmetergebied staat Hrustic (die goed naar binnen is gekomen) volledig vrij om uit te halen. Mo El Hankouri gaat echter voor eigen succes en besluit van een onmogelijke hoek op de doel te schieten. De Rotterdammer produceert een afzwaaier en de kans is verkeken.
Dat de aanvallende, creatieve spelers van Groningen veel balverlies leiden, blijkt uit de volgende statistieken.

Ter vergelijking: Steven Berghuis (72%), Calvin Stengs (71%) en Hakim Ziyech (69%), spelers die er om bekend staan veel risico te leggen in hun spel te leggen, passen allen een stuk nauwkeuriger op de helft van de tegenstander.

Bij tegengestelde loopacties wordt vaak voor de diepste man gekozen

Voorin zijn de automatismen er door trainer Buijs en assistent Poldervaart goed in gekregen. Wanneer de bal achterin is worden er altijd tegengestelde loopacties gemaakt. Dit houdt in dat bijvoorbeeld een middenvelder naar de bal toe de bal beweegt terwijl een spits diepte kiest.
Door tegengestelde loopacties te maken, zaai je mogelijk paniek bij de tegenstander, waardoor de verdediging uit elkaar getrokken kan worden.
Jürgen Klopp noemde dit fenomeen ‘little runs’, Borussia Mönchengladbach trainer Marco Rose noemde het ‘active attack’.
FC Groningen kiest bij tegengestelde loopacties bijna altijd voor een lange bal richting de diepste man. Zelden wordt een in-de-bal-komende middenvelder of aanvaller aangespeeld.
Ajdin Hrustic komt hier in de bal (zie onderstaande afbeelding). Dit is voor linkerspits Asoro de ‘trigger’ om voor diepte te zorgen.
De loopactie van Asoro heeft tot gevolg dat back Klaiber met hem mee zal lopen. De ruimte tussen het middenveld en verdediging wordt zo vergroot.

Als middenvelder Hrustic hier ingespeeld zou worden, zou hij een zee van ruimte genieten om in dribbelen (gecreëerd door Asore).
Het is alleen niet Hrustic die de bal hier ontvangt. Verdediger Itakura kiest voor een lange bal richting Asoro. De spits was de perfecte bliksemafleider in deze aanval, maar was niet de juiste man om de bal te ontvangen.
In onderstaande figuur Sierhuis (vierkant) zich slim laten zakken vanuit de spits. Doordat de centrale verdedigers van FC Emmen hem niet volgen, staat hij nu volledig vrij in de linker-halfspace.
Buiten beeld heeft Asoro de tegengestelde loopactie ingezet. Opnieuw wordt de verkeerde keuze gemaakt door de ‘bliksemafleider’ ook daadwerkelijk in te spelen.

Mislukte voorzetten

In tegenstelling tot de trend in het moderne voetbal, geeft FC Groningen dit seizoen veel voorzetten. In het opportunistische aanvalsspel van FC Groningen staat de hoge voorzet misschien zelfs wel centraal.
Groningen ‘valt’ aanvallende voorzetten ‘aan’ in een 1+3 structuur. De ‘1’ neemt de positie in op de rand van de zestienmetergebied voor een teruggetrokken voorzet of een eventuele afvallende bal. Daarnaast gaat er een speler (meestal Sierhuis) richting eerste paal.
De tweede paal wordt vaak bezet door de linkermiddenvelder (El Hankouri/Warmerdam).
Asoro maakt hier de ‘3’ compleet door slim positie te kiezen tussen de verdedigers van FC Utrecht.


De bezetting voor de goal is dus wel in orde. Het gaat alleen mis bij de voorzetten vanaf de flanken.

Hierboven zien we dat slechts 21(!) procent van de voorzetten bereikt een medespeler. Alleen bij FC Twente zijn de voorzetten minder succesvol (15%).

Geëiste verdedigende arbeid aanvallers

Als aanvaller van FC Groningen wordt ook verdedigend het nodige van je verwacht. Daar is Sierhuis inmiddels ook achter gekomen.

“Er wordt verdedigend bijvoorbeeld veel van je gevraagd, je moet veel meters maken, goed druk zetten en je taken uitvoeren. Dat is anders dan bij Ajax, waar je wat vrijer bent en het ook wel goedkomt als je één keer je taak niet uitvoert.” – Kaj Sierhuis

Danny Buijs hecht veel waarde aan de verdedigende organisatie (en met succes). Deze organisatie is optimaal als de afstand tussen de voorste en achterste linie niet meer dan dertig meter is. Dit betekent dat de aanvallers niet voorin kunnen blijven hangen bij balbezit van de tegenstander.
Iets wat Sierhuis zich bij Jong Ajax nog regelmatig kon permitteren.

Spitsenduo Sierhuis-Asoro verdedigt hierboven tot ver op de eigen helft mee. Hierdoor blijven de onderlinge afstanden klein. De afstand tussen centrale verdediger Mike te Wierik en de spitsen bedraagt slecht zo’n 25 meter.

Tegen FC Emmen is vooral de rol van aanvaller El Hankouri opvallend. Bij FC Emmen speelt rechtsback Glenn Bijl (rechtsboven in beeld) in balbezit als een verkapte rechtsbuiten.
Technicus El Hankouri moet op dit soort momenten helemaal mee met Bijl, waardoor FC Groningen achterin met vijf komt te spelen. Sierhuis verdedigt de zone die El Hankouri heeft achtergelaten.

Op bezoek bij Ajax speelt FC Groningen vanuit een een 5-3-2. Hrustic en Benschop zijn hierin de twee spitsen. Dit betekent echter niet dat zij verdedigend een vrije rol krijgen. Hrustic (vierkant) verdedigt mee tot op de eigen zestienmetergebied.
De verdedigende principes waar Buijs op hamert leveren zeker wat op. Niet voor niets is de defensie van Groningen één van de minst gepasseerde van de Eredivisie.
Aanvallend lijkt de geëiste defensieve inspanning van de aanvallers echter wel zijn tol te eisen.
Allereerst zal kostbare energie verloren gaan tijdens de verdedigende inspanning. Energie die uiteindelijk kan leiden tot minder zuivere passes, onnauwkeurige voorzetten en een gebrek aan beweging op de helft van de tegenstander.
Ook is het voor FC Groningen lastiger een counter te plaatsen, omdat voorin weinig afspeelmogelijkheden zijn na balwinst.
Aanvallers op adem laten komen tijdens balbezit van de tegenstander zal voor een wat minder gestructureerde defensieve organisatie kunnen zorgen. Echter zal dit wel zorgen voor scherpere, frissere voorhoedespelers en zal de passnauwkeurigheid misschien wel omhoog gaan.
Een afweging die Danny Buijs zeker zal moeten maken.

Conclusie

Het zal een interessante tweede seizoenshelft gaan worden voor FC Groningen. Het duo Buijs-Poldervaart zal analyseren en op zoek gaan naar oplossingen voor het doelpuntenprobleem.
Een (goede) trainer zal het zijn spelers minder snel kwalijk nemen als de uitvoering van een pass niet goed is. ‘Het gaat om het idee’, wordt vaak geroepen.
Danny Buijs zal zich ook niet druk maken over een verkeerde crosspass, een verkeerde voorzet of een afgeslagen schot.
Het feit dat het idee vaak verkeerd is, dat zal Buijs toch zorgen baren.
Het gebrek aan overzicht en ‘voetbalgogme’, of het willen gaan voor eigen succes (of een combinatie hiervan) is de reden dat de Groningers weinig tot kansen en doelpunten komen.
Als FC Groningen de verdedigende organisatie kan behouden en voorin betere keuzes maakte waardoor er grotere/betere kansen op doelpunten ontstaan, dan is het halen van de play-offs voor Europees voetbal opnieuw haalbaar.