Zijn afstandsschoten de moeite waard?

Afstandsschoten, het zijn vaak de mooiste doelpunten. Er gaat (bijna) niets boven een schot uit de tweede lijn in de kruising. Voor spelers reden het regelmatig van afstand te proberen. Maar is een afstandsschot wel zo’n effectief middel om een doelpunt te maken of valt dat tegen? Hoe vaak wordt er eigenlijk van afstand geschoten? En welke teams beschikken over de beste afstandsschutters?
In dit onderzoek zijn de vijf beste competities van Europa (Spanje, Duitsland, Engeland, Frankrijk en Italië) en de Eredivisie meegenomen. Gekeken is naar het (volledige) seizoen 2013/14. Een afstandsschot is een schot van buiten de zestien meter. Alle data is verzameld via Squawka.com.

Hoe vaak wordt er van afstand geschoten?

In alle wedstrijden vorig seizoen werd er 56.111 keer geschoten. In ongeveer 55% van de gevallen gebeurde dat van binnen de zestien. De overige 45% was dus van afstand – dat komt neer op zo’n 25.000 schoten.

In de bovenstaande grafiek is te zien dat het aantal pogingen van buiten het strafschopgebied in de meeste competities bijna hetzelfde is (van ongeveer 42 tot 45 procent), maar dat de Serie A er bovenuit steekt. Daar waagden de spelers ongeveer evenveel pogingen van buiten de zestien, als er binnen. Er waren 5043 schoten van ver, tegen 5150 schoten in het strafschopgebied. In Italië is dus ongeveer 49,5% van de schoten van ver. Een mogelijke verklaring voor dat hoge percentage zou het befaamde Italiaanse defensieve voetbal (catenaccio) kunnen zijn. De tegenstander wordt verder van het doel afgehouden en komt minder makkelijk in het strafschopgebied.

Uit de bovenstaande diagram kan in ieder geval één conclusie getrokken worden: meer schieten van buiten de zestien betekent niet dat je vaker scoort van buiten het strafschopgebied.

Verder is er een redelijk verband tussen meer schieten en meer (absoluut gezien) scoren. Vrij logisch – als je vaker schiet is de kans immers groter om te scoren. Zo ook bij afstandsschoten.

Hoe vaak wordt er uit een afstandsschot gescoord?

In de zes onderzochte competities werd afgelopen seizoen 6021 maal gescoord. Liefst 5060 goals werden van binnen het strafschopgebied gemaakt, 961 keer gebeurde dat van buiten de zestien. 16% van de gemaakte goals afgelopen seizoen was een afstandsschot. Gemiddeld werd er 0,45 keer per wedstrijd via een poging van ver gescoord, ongeveer eens per twee duels.

Er zijn per competitie verschillende percentages te zien. Deze percentages lopen niet heel sterk uiteen: van 14,1% in La Liga tot 17,7% in de Engelse Premier League. In de hoogste Engelse divisie wordt het vaakst van afstand gescoord. Bijna 18% van de doelpunten is een afstandsschot (186 van de 1052). In La Liga is deze verhouding het laagst, namelijk 14,1% (147/1045). Ook in Frankrijk ligt de verhouding laag. 132 keer werd er van afstand gescoord, wat neerkomt op 14,2% van het totaal aantal gemaakte goals. De gegevens zijn af te lezen in bovenstaande grafiek.

Hoeveel procent van de afstandsschoten is raak?

Vorig seizoen werd door de 116 onderzochte clubs 961 keer van afstand gescoord, terwijl er 25.117 keer van buiten de zestien werd geschoten. De rekensom is snel gemaakt: slechts 3,8% van de afstandsschoten is raak. Ongeveer één op de 26. Ruim 24.000 keer leverde een schot van ver geen doelpunt op. Gemiddeld werd er elf keer per wedstrijd van afstand geschoten zonder dat het in een doelpunt resulteerde (0,45 keer per wedstrijd raak). Teams lijden geregeld balverlies door een (vrijwel nutteloze) poging van afstand. Zoveel zin lijkt een schot uit de tweede (of derde) lijn dus niet te hebben.

Slechts 3,8% van de afstandsschoten is raak. Ongeveer één op de 26.

Natuurlijk zijn er teams die zich onderscheiden; Barcelona en Real scoren vaak van afstand (allebei ongeveer 8% raak) – maar er is geen enkel team dat minder dan twaalf schoten nodig heeft voor een doelpunt van buiten de zestien meter. De meeste teams (61) zitten zelfs onder de 3,8%. Tekenend: Eintracht Braunschweig en Chievo Verona, de slechtste teams op dit gebied, schoten vorig seizoen gezamenlijk 404 keer van afstand. Dat leverde vier keer een treffer op.

Erg grote verschillen tussen de competities zijn er op dit gebied niet. In onze eigen Eredivisie zijn afstandsschoten het vaakst raak (4,4%); in de Ligue 1 zijn afstandsschoten over het algemeen het minst succesvol (3,3%).
Het niveau van de keepers en verdedigers kan te maken hebben met het hoge percentage in de Eredivisie. Misschien wordt een schot van ver in de Eredivisie minder vaak geblokt en hebben keepers meer moeite met schoten van ver.

In de Eredivisie gaat een afstandsschot er het vaakst in: in 4,4% van de gevallen.

Hoe vaak is een schot van binnen de zestien raak?

Binnen het strafschopgebied ligt dat percentage veel hoger. Immers: hoe dichter je bij de goal komt, hoe groter de kans om te scoren (leestip). In de zestienmeter is één op de zes schoten raak. Zo had Liverpool vorig seizoen een ongelofelijk hoog rendement: liefst 22,2% van de schoten binnen de zestien belandde in het doel. Dat is minder dan vijf schoten van binnen de zestien voor een doelpunt. Er is slechts één team (Norwich City) dat onder het hoogste percentage rake afstandsschoten van Barcelona zit.
Afgelopen seizoen wisten de teams gemiddeld 16,3% van hun pogingen binnen de zestien in een doelpunt om te zetten. We kunnen dus concluderen dat je binnen het strafschopgebied meer kans hebt om te scoren dan van buiten het penaltygebied – uiteraard logisch.
Geheel zinloos zijn afstandsschoten nou ook niet. Soms is een schot uit de tweede lijn een perfect middel om de wedstrijd open te breken, als de tegenstander een muur opgetrokken heeft. Bovendien kan een rebound voor veel gevaar zorgen.

Een schot van binnen de zestien is ruim vier keer vaker een doelpunt dan een schot van daarbuiten.

Het is echter een raadsel waarom er zo vaak van afstand geschoten wordt (bijna twaalf keer per wedstrijd), aangezien het zo weinig rendement heeft. Het is dus raadzaam om een aanval verder uit te spelen om dichterbij het doel van de tegenstander te komen. Dat vergroot de kans op een doelpunt immers aanzienlijk: een schot van binnen de zestien is ruim vier keer vaker een doelpunt dan een schot van daarbuiten.

Welke clubs zijn het best van afstand en welke het slechtst?

Tot zover hebben we ons vooral beperkt tot de statistieken per competities. De gegevens kunnen echter ook per team bekeken worden. Hierbij kijken we naar de relatieve en absolute aantallen. In de tabel hieronder staat de top 10 van succesvolste teams, wat afstandsschoten betreft. De linkse kolom is relatief, de rechter kolom is absoluut.

Uit bovenstaande tabel is te zien dat AC Milan het hoogste percentage heeft. Verder is het opmerkelijk dat er vier teams tussen staan die afgelopen seizoen gedegradeerd zijn. Norwich City, Livorno, RKC en Real Betis komen dit seizoen uit op een lager niveau. Wellicht kwamen deze teams minder makkelijk tot uitgespeelde kansen en zo is een groter deel van hun doelpunten een schot van ver.

Ligue 1-club Toulouse scoort het minst vaak uit een afstandsschot. Twee van hun in totaal 46 doelpunten vielen uit pogingen van afstand. In deze tabel zien we twee landskampioenen: Atlético Madrid werd kampioen van Spanje, terwijl Bayern München zich de beste van Duitsland mocht noemen.
Bij de bovenste 2 tabellen is er gekeken naar het aantal doelpunten uit afstandsschoten, afgezet tegen het totaal aantal doelpunten. Nu kijken we naar de conversie van afstandsschoten. Oftewel: hoeveel procent van het aantal afstandsschoten wordt omgezet in een doelpunt? Dit noemen we het ‘percentage rake schoten’. Hieruit kan weer een top-10 van beste en slechtste teams gemaakt worden.

FC Barcelona zet (relatief gezien) de meeste afstandsschoten om in een doelpunt. Van de 231 gewaagde pogingen, troffen er 19 doel. Een percentage van 8,2%. Op de 2e plaats zien we Real Madrid. De nummer 3 van La Liga (vorig seizoen) maakte weliswaar de meeste doelpunten uit afstandsschoten (24 goals) van alle clubs, relatief gezien staat het met 7,9% op de tweede plaats. Liverpool, de club die het best presteerde binnen de 16 zoals eerder genoemd, staat ook bij schoten van ver hoog genoteerd. Maar liefst 6,7% van hun pogingen van afstand werd tot doelpunt gepromoveerd door de ploeg van trainer Brendan Rodgers.

In deze tabel staat de top-10 van teams die relatief gezien het minst effectief zijn van afstand. Op trainingen van Braunschweig en Chievo zou gerust wat meer aandacht besteed mogen worden aan de nauwkeurigheid van het schieten van afstand. Slechts 1% van alle afstandsschoten werd omgezet in een doelpunt, wat hun de slechtst presterende teams qua afstandsschoten maakt. Braunschweig, Chievo, Guingamp en Toulouse presteerden alle vier absoluut gezien het slechtste. Zij wisten slechts twee maal van afstand te scoren. Genoeg ruimte voor verbetering dus.
Dit artikel is tot stand gekomen met de medewerking van Brett van Ool.